socjo0

98 Mikrosocjologia jako dyscyplina społeczna

socjologii małych grup społecznych. Tak więc obok Instytutu Socjometrycznego w 1945 roku zostaje założony przez Kurta Lewina Research Center for Group Dynamics w Massachusetts Institute of Technology (MIT), dokąd Lewin przenosi się z utworzonej przez siebie jeszcze przed wojną Child Welfare Research Station w Iowa. Działali tutaj między innymi Ronald Lippitt i Ralph K. White, efektem ich współpracy z Lewinem były zaś słynne badania nad klimatami przywództwa wykonane w 1939 roku (Lewin, Lippitt, White, 1939). Niestety wojna spowodowała, że stacja badawcza Lewina w Iowa zaprzestała swej działalności, grupa badaczy uległa rozsypce, a sam Lewin w 1945 roku utworzył nowe centrum badania małych grup. Po śmierci Lewina w 1947 roku Dorwin Cartwright, Leon Festinger, Ronald Lippitt i Alvin Zander podejmują decyzję, aby w 1948 roku przenieść Centrum do University of Michigan w Ann Arbor, gdzie istnieje ono do chwili obecnej. MIT nie traci jednak przez to swojej pozycji jako ośrodek badania małych grup, albowiem nie wszyscy członkowie Centrum przenieśli się wraz z nim do Ann Arbor. W 1946 roku zaczyna działać Department of Social Relations w Harvard University, gdzie pracują między innymi George C. Homans i Robert Bales, a mimo to najsilniejszym centrum badawczym MIT pozostaje nadal, dystansując wyraźnie ośrodki w Harvardzie i Michigan. W 1950 roku sytuacja zmienia się jednak radykalnie - dominującą rolę uzyskuje centrum badawcze w University of Michigan, następnie ośrodek w Harvard University, MIT spada zaś na pozycję grupy słabszej liczebnie i o najmniejszym potencjale intelektualnym (Mullins, Mullins, 1973, s. 108-113). W tymże samym okresie, w 1947 roku w Wielkiej Brytanii powstaje Tavistock Institute of Humań Relations, z początkiem lat pięćdziesiątych zaś Labora-toire d’Experimentation Sociometriąue et Psycho-Sociologiąue na Sorbonie (Moreno, 1952, s. 146). Przytaczam informacje na temat innych instytucji badawczych, albowiem w opinii Morena wszystkie one, nie tylko zaś Instytut Socjometryczny, dokonywały eksperymentów mających związek z socjometrią.

3.2.3. Filozofia socjometńi. Socjometrią Morena miała wszelkie cechy teorii społecznej. Co więcej, była to teoria w szerokim tego słowa znaczeniu, albowiem opierała się na explicite sformułowanych założeniach filozoficznych. Nie jest to w pełni rozbudowana filozofia, niemniej jej istnienie winno być odnotowane. Filozofia ta ma cechy holizmu ontologicznego, aczkolwiek taka jednoznaczna kwalifikacja stanowiska Morena nie jest możliwa. W eseju Sociometry and Marxism Moreno wypowiada myśl, iż rzeczywistość społeczna ma charakter socjometryczny (1951b, s. 169). U podstaw społeczeństwa ludzkiego tkwi rzeczywista, dynamiczna struktura (Moreno, 195ld, s. 135). Tą strukturą jest właśnie struktura socjometryczna, to jest struktura atrak-cyjności-odpychania, a więc struktura o charakterze emocjonalnym. Jej „uruchomienie” uzależnione jest jednak od jednostek, a dokładniej mówiąc od tego, czy pozostaną one pasywne, czy też cechować się będą aktywnością o specyficznym charakterze. W przeszłości, powiada Moreno, tak długo, jak długo jednostki tworzące społeczeństwo pozostawały pasywne, struktury socjometryczne nie mogły być dostrzeżone, nie mogły się w pełni ujawnić. Katalizatorem ich powstania i pełnego włączenia się w proces funkcjonowania społeczeństwa jest spontaniczność wszystkich jednostek w społeczeństwie (Moreno, 1951d, s. 136).