socjo7

114 Mikrosocjologia jako dyscyplina społeczna

z końcem lat trzydziestych w Child Welfare Research Station w Iowa State University i kierowanym przez Lewina. Pierwszy raport z badań został napisany w roku 1938, kolejne publikacje na ten temat pochodzą z roku 1939 i z lat następnych (zob. Lewin, Lippitt, 1938; Lewin, Lippitt, White, 1939; Lippitt, 1940; Lippitt, White, 1943). Pomysł wykonania badań wyszedł od Lewina. Jeden ze studentów Lewina, Ronald Lippitt, zdecydował się podjąć ten temat i opracować go zarówno od strony teoretycznej, jak i eksperymentalnej. Nieco później do obu autorów dołączył Ralph K. White, mający już za sobą zarówno studia w Stanford University, jak i doktorat w Iowa University. Eksperyment polegał na tym, że każda z grup eksperymentalnych otrzymała przywódcę starannie przygotowanego przez badaczy, w jaki sposób ma sprawować swą władzę. Początkowo porównywano jedynie eksperymentalnie wytworzone klimaty społeczne autorytaryzmu i demokracji, potem, po wejściu do grupy badaczy White’a, rozszerzono eksperyment o dodatkowy element: tak zwany liberalny styl przywództwa. Badacze przyjęli arbitralnie określone definicje autorytarnego, demokratycznego i liberalnego przywództwa, które przełożyli na język badań empirycznych.

114 Mikrosocjologia jako dyscyplina społeczna

Tabela 3.1. Style przywództwa

Autorytaryzm	Demokracja	Liberalizm
1	2	3

1. Tylko przywódca decyduje o prowadzonej przez grupę „polityce”.

2. Techniki i poszczególne kroki związane z realizacją zadania są dyktowane przez przywódcę w danym momencie czasu, tak iż każdy następny krok jest w dużym stopniu nieznany członkom grupy.

3.    Przywódca zwykle przedstawia zadanie do wykonania i wskazuje osoby, które mają je wykonać.

4.    Przywódca osobiście chwali lub krytykuje pracę każdego członka grupy, lecz nie uczestniczy w pracach grupy. Jego stosunek do członków grupy jest raczej przyjacielski lub bezosobowy niż otwarcie wrogi.

1.    „Polityka” grupy jest w pełni przedmiotem dyskusji i decyzji grupowych stymulowanych przez przywódcę.

2.    Podczas pierwszej fazy dyskusji grupa tworzy ogólną perspektywę swych działań. Następnie równie ogólnie zostają określone kroki prowadzące do osiągnięcia celu; gdy jest potrzebna rada przywódcy, przedstawia on dwie lub trzy możliwości, między którymi grupa dokonuje wyboru.

3.    Członkowie grupy mogą pracować z tymi osobami, które sobie sami wybiorą; podział pracy jest także zależny od grupy.

4.    Przywódca jest „obiektywny” i zorientowany na fakty, chwaląc lub krytykując, a także stara się być „normalnym” członkiem grupy, lecz bez nadmiernego angażowania się w jej pracę.

1.    W grupie panuje całkowita wolność w podejmowaniu grupowych lub indywidualnych decyzji; przywódca nie uczestniczy w tym procesie.

2.    Przywódca dostarcza grupie materiałów i deklaruje gotowość dostarczenia dalszych informacji, jeśli będzie to konieczne; nie bierze natomiast żadnego udziału w dyskusji grupowej.

3. Przywódca w ogóle nie uczestniczy w działaniach grupy.

4. Przywódca bardzo rzadko komentuje działanie członków grupy i robi to tylko wtedy, gdy postępują oni niewłaściwie; nie podejmuje żadnych prób uczestnictwa lub ingerowania w przebieg wydarzeń.

Źródło: Lewin, Lippitt, White, 1939, s. 273.