0000044

DRGAWKI

W poprzednim rozdziale omówione zostały napady związane z trwałym uszkodzeniem o.u.n. W wieku dziecięcym występują jednak często napady drgawkowe nie związane przyczynowo z uszkodzeniem mózgu, mające etiologię w czynnikach pozamózgowych. Postępowanie lecznicze, jak i rokowanie w tej grupie napadów różni się od postępowania i rokowania w padaczce. Z tych względów oddziela się je od padaczki, używając w stosunku do nich określenia napady drgawkowe lub drgawki. Dane z piśmiennictwa podają, że ok. 4% dzieci ma przynajmniej raz w życiu napad drgawkowy. Tak częste występowanie drgawek ma przyczynę w szczególnych właś-ściwościach rosnącego i rozwijającego się ustroju, prowadzących do obniżenia tzw. progu pobudliwości drgawkowej. Zostało to szczegółowo omówione w rozdziale o padaczce. Znajomość niektórych rodzajów drgawek, zwłaszcza o charakterze nawracającym, ma istotne znaczenie dla różnicowania z padaczką.

DRGAWKI GORĄCZKOWE

Mianem drgawek gorączkowych określa się napady występujące w czasie infekcji przebiegającej z wysoką gorączką. Stanowią one najczęstszą chorobę neurologiczną spotykaną w wieku dziecięcym. Pojawiają się zazwyczaj na szczycie zwyżki ciepłoty ciała osiągającej przynajmniej 38,5°C. Okresem usposabiającym w szczególny sposób do ich występowania jest 2 rok życia, jakkolwiek granice te są szersze i mieszczą się między 6 miesiącem a 5 rokiem życia. W pierwszym półroczu i po 5 roku życia są dużą rzadkością. Drgawki mają zwykle charakter kloniczno-toniczny z przewagą fazy klo-nicznej i trwają krócej niż 5 minut. Na ogół nie powtarzają się więcej niż 4 razy w ciągu życia. Mogą występować również u dzieci z objawami trwałego uszkodzenia o.u.n. i wtedy nastręczają szczególne trudności w różnicowaniu z padaczką (str. 82). Wystąpienie napadu drgawek gorączkowych, zwłaszcza pierwszorazowe, kwalifikuje dziecko do badania w warunkach szpitalnych. Przyjmuje się, że dzieci z drgawkami gorączkowymi poza niektórymi wyjątkowymi przypadkami nie wymagają przewlekłego stosowania leków przeciwdrgawko-wych. Wskazane jest natomiast podawanie tych leków (luminalu) w czasie chorób infekcyjnych przebiegających z gorączką.

DRGAWKI ZWIĄZANE Z ZABURZENIAMI METABOLICZNYMI

Występowanie drgawek związanych z zaburzeniami metabolicznymi stanowi szczególną cechę wczesnego wieku dziecięcego. Do najczęstszych należą drgawki na tle stanów hipokal-cemii, hipoglikemii oraz genetycznie uwarunkowanych zaburzeń w przemianie aminokwasów (str. 84). Dzieci z tymi zaburzeniami wymagają zazwyczaj badania i leczenia w warunkach szpitalnych, a dalsze postępowanie z nimi jest uzależnione od choroby podstawowej.

NAPADY AFEKTYWNEGO BEZDECHU

Napady afektywnego bezdechu stanowią częste zjawisko w wieku niemowlęcym i młodszym wieku przedszkolnym. Pojawiają się zazwyczaj w drugim półroczu pierwszego roku życia. W następstwie nieprzyjemnego bodźca z otoczenia (uraz, odmowa lub zakaz matki) dochodzi do płaczu lub krzyku dziecka, po czym nagle występują zatrzymanie oddechu, sinica, a w cięższych przypadkach krótkotrwała utrata świadomości. Dziecko staje się początkowo sztywne, potem mięśnie wiotczeją i napad szybko mija. Zdarza się, że napad bezdechu powstaje bezpośrednio po nieprzyjemnym dla dziecka bodźcu, bez fazy płaczu. Wtedy też nastręcza najwięcej trudności rozpoznawczych.

Patomechanizm napadów afektywnego bezdechu wiąże się ze wzmożoną wrażliwością ośrodka oddechowego na bodźce z otoczenia. Istotną rolę, zwłaszcza w utrwalaniu takiego wzorca reakcji dziecka, mają błędy wychowawcze. Stąd też oddziaływanie psychopedagogiczne stanowi zasadniczą formę postępowania leczniczego. Sam napad mija zazwyczaj samoistnie. Można go też przerwać poprzez zmianę pozycji dziecka, pokropienie go wodą. Zdarzają się jednak niekiedy napady o ciężkim przebiegu, z długo trwającym bezdechem, podczas których zaleca się stosowanie oddechu usta-usta. Leczenie farmakologiczne polega na podawaniu łagodnie działających leków uspokajających, takich jak brocalcin, neospas-mina, nervosol.

91