1240

102 Mistrz ciętej riposty

42. Imitacja to najszczersza Parma pochlebstwa

Asertywni bohaterowie

Skąd mamy wiedzieć, jak powinniśmy się zachowywać, co mówić i robić? Kio powinien uświadomić nam, że możemy mieć potrzeby i pragnienia — i że mamy pełne prawo do tego, żeby zostały one spełnione? Naszymi pierwszymi wzorami do naśladowania są zazwyczaj rodzice. Później spotykamy innych bohaterów': nauczycieli, kolegów z klasy, najlepszych przyjaciół, trenerów. Ci wszyscy ludzie na zawsze pozostawiają w naszych sercach ślad. Być może nie spotkałeś w swoim życiu dobrego wzoru do naśladowania, ponieważ koncentrowałeś się raczej na tym, czego nic chcesz się nauczyć albo dowiedzieć.

Rodzice Ginny nigdy nic nauczyli jej ascrtywności. Umiała opowiadać o różnych wydarzeniach, ale już nic o tym, że brat jej dokuczał i zepsuł ulubioną zabawkę, jeżeli zdarzyło jej się coś wstydliwego lub żenującego, po prostu zmieniała temat. Nauczyła się być pasywna.

Arieta przekonała się. że wystarczy jedno złe słowo, żeby oberwać popielniczką. W zakamarkach kuchni wciąż można było znaleźć zakurzone resztki stłuczonych talerzy i kubków — ślady po niezliczonych kłótniach. Arieta odkryła, że jedynym sposobem, żeby zwrócić na siebie uwagę, jest przekrzyczenie pozostałych osób siedzących przy stole. Nikomu nic ufała, ponieważ wszyscy tylko czyhali, aż się potknie.

jak te osoby mogą stworzyć zupełnie nowy wzorzec zachowań i zastąpić nim dotychczasowy — pasywny lub pasywno-agresywny — oparty na w rogości i niechęci do drugiego człow ieka? Ginny i Arieta przemyślały, co chciałyby w sobie zmienić, a następnie zaczęły szukać w swoim otoczeniu kandydata na wzór do naśladowania.

•    Naucz się obserwować, a nic tylko reagować. Zwracaj uwagę na wszystko: jak matka reaguje na napad złości swojego dziecka w supermarkecie, jak Twój sąsiad przeprasza przechodnia, gdy nadepnął mu na nogę. jak Twoi przyjaciele traktują swoich partnerów?

•    Określ, w jakich sytuacjach bycie asertywnym sprawia Ci najwięcej trudności: kiedy ktoś wpycha się przed Tobą do kolejki, tak jakbyś był niewidzialny? A może wtedy, gdy współpracownik przypisuje sobie Twój wynalazek? Czy wyrażasz swoje opinie ostrym, nic znoszącym sprzeciwu tonem? Kto z Twoich znajomych radzi sobie w takich sytuacjach dużo lepiej niż I y? Nic poprzestawaj na tej odpowiedzi. Zastanów się, co takiego robią te osoby, jak się zachowują i co mów ią?

■ Zapożyczaj od innych ludzi powiedzonka, gesty oraz intonację, bądź aktorem, który gra rolę asertywnego człowieka. Connie, kuzynka Nan, zawsze potrafiła wymigać się cxl nudnych rozmów, podczas gdy Nan zdarzało się spędzać całe godziny z nudziarzami. Nan często powtarzała: „Connie nigdy by się coś takiego nic przytrafiło”, aż w końcu zaczęła obserwować kuzynkę. Okazało się, że Connie, chcąc grzecznie zakończyć nieciekawą rozmowę, klepała drugą osobę po ramieniu, uśmiechała się do niej szeroko i mówiła: „W tym miejscu muszę ci przerwać”. Tylko tyle. Oczywiście zawsze miała jakiś powód: musiała iść, porozmawiać z Johnem, odebrać córkę z przedszkola albo kupić kanapkę. Najważniejsze jednak było to, że robiła to, co chciała. Zamiast patrzeć na Connie jak na obdarzoną wyjątkowym darem, a na siebie jak na straszliwego pechowca, Nancy uczyniła ze swojej kuzynki w zór do naśladowania.

Na początku zmiana zachowania ł>ędzie sprawiać Ci trudności,

ale w krótce przekonasz się, że asertywności można się nauczyć.