1tom022

1. WYBRANE ZAGADNIENIA Z MATEMATYKI I FIZYKI 46

Tablica 1.10 (cd.)

Lp.	Wielkość fizyczna		Przykład równania wielkościowego	Jednostka legalna
	nazwa	oznaczenie literowe		nazwa	oznaczenie literowe
24.	przcnikalność magnetyczna względna	P,
25.	natężenie pola magnetycznego	H	B = nH	amper na metr	A/m
26.	napięcie magnetyczne	V.. V,	Um= \Hdf AB	amper	A
27.	siła magnetomotoryczna		Fm=jRó7	amper	A
28.	reluktancja, opór magnetyczny	R„,	i I	henr do potęgi minus pierwszej	H“‘
29.	pcrmcancja, przewodność magnetyczna	A	1 ^A-X	henr	H
30.	częstotliwość	/	i = / y/2 &in(2nft)	herc	Hz
31.	pulsacja	0)	(o = 2 nf	radian na sekundę	rad/s
32.	moc czynna	P	P = Ul cos<fi	wat	W
33.	moc bierna	e	Q = UIs\n<p	war	var
34.	moc pozorna	S	S= Ul	woltoampcr	V* A
35.	współczynnik mocy	COS (p	P — S cos<p

—    radiem jest kątem płaskim zawartym między dwoma promieniami koła, wycinającymi z okręgu tego koła łuk o długości równej jego promieniowi;

—    steradian jest kątem bryłowym o wierzchołku w środku kuli, wycinającym z powierzchni tej kuli pole równe kwadratowi jej promienia.

Obowiązujące jednostki podstawowe i pochodne stosowane w elektrotechnice podano w tabl. 1.9 i 1.10.

Przedrostki do tworzenia nazw jednostek

Wielokrotności i podwielokrotności jednostek tworzy się przez dodanie odpowiednich przedrostków do nazw jednostek wielkości fizycznych. Zestawienie tych przedrostków i ich oznaczeń podano w tabl. 1.11.

Tablica 1.11. Przedrostki do tworzenia wielokrotności i podwielokrotności jednostek miar

Nazwa	Oznaczenie	Stosunek do jednostki głównej	Nazwa	Oznaczenie	Stosunek do jednostki głównej
eksa	E	!0^1S	decy	d	10 ^1
peta	P	I0^15	centy	c	10"^2
tera	T	10^12	mili	m	10 ^3
giga	G	lO”	mikro		lO"^6
mega	M	10^6	nano	n	10 ^9
kilo	k	10^3	piko	P	10"^,J
hekto	h	10^2	femto	f	10 ^15
deka	da	10	atto	a	io-‘^8

1.3.2. Pole elektryczne

Oddziaływanie elektrostatyczne jest oddziaływaniem ładunków elektrycznych nieruchomych względem układu odniesienia obserwatora, który je bada.

Zasada zachowania ładunków elektrycznych: Algebraiczna suma ładunków elektrycznych H’ układzie odosobnionym jest stała.

Ładunek elektryczny dowolnego ciała jest zawsze całkowitą wielokrotnością ładunku elementarnego (dodatniego lub ujemnego), który jest równy e - 1,602-10“¹⁹ C.

Prawo Coulomba: Siła F₁₂ z jaką ładunek punktowy q_l działa w jednorodnym dielektryku izotropowym na ładunek punktowy q₂jest wprost proporcjonalna do iloczynu tych ładunków i odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości między nimi

gdzie:e₀ = 8,85-10 ¹² F/m — przenikalnośćelektryczna próżni;e_r —względna przenikal-ność elektryczna* dielektryka wskazująca, ile razy oddziaływanie ładunków q_t i q₂ w danym dielektryku jest mniejsze niż w próżni; F₁₂ — promień wodzący poprowadzony od ładunku q_t do ładunku iprzy czym |r ₍₂| = r.

Jak widać ze wzoru (1.1), siły oddziaływania elektrostatycznego są siłami centralnymi.

Oddziaływanie elektrostatyczne występuje za pośrednictwem pola elektrostatycznego, wytwarzanego przez nieruchome ładunki elektryczne. Uwzględniając siły, jakimi pole elektrostatyczne działa na umieszczone w nimjadunki, można to charakteryzować za pomocą wektora natężenia pola elektrycznego £(F), definiowanego wzorem

(1.2)

gdzie F(r) — siła, jaką pole działa na nieruchomy, „próbny” ładunek punktowy <j₀, umieszczony w punkcie pola określonym przez wektor wodzący r.

Zgodnie ze wzorami (1.1) i (1.2) natężenie pola wytworzonego przez ładunek punktowy q wewnątrz jednorodnego dielektryka izotropowego gdzie r — wektor poprowadzony od ładunku q do punktu odległego o r = | rj.

_. _Pole elektrostatyczne podlega zasadzie superpozycji: Natężenie pola elektrostatycznego E(r) układu ładunków jest równe wektorowej sumie natężeń pól wytworzonych przez każdy z tych ładunków oddzielnie. W szczególności przy n ładunkach punktowych q_t natężenie pola jest równe

n

E(7) = X Ei(7)

(1.4)

Moment dipolowy układu n punktowych ładunków różnoimiennych q,, których suma

jest równa zeru

(1.5)

P= Z‘Lr,-

Dawna nazwa: stała dielektryczna.