201030Image0122

Rozdział |Ę

Emolienty

Emolienty (od łacińskiego emollire - zmiękczać) są kosmetycznymi środkami zmiękczającymi i wygładzającymi naskórek. Preparaty z emolientami są szczególnie wskazane do pielęgnacji skóry suchej, a także w przypadkach nadmiernej keratynizacji naskórka i przedłużonego czasu Puszczania się warstwy martwych keratynocytów. Ich działanie zmiękczające polega na rozluźnianiu, uelastycznianiu i podwyższaniu stopnia hydratacji warstwy keraty-oocytów, dzięki tworzeniu przez emolient na powierzchni naskórka filmu utrudniającego ucieczkę wody. Właściwości cmolientów ma wiele związków wywodzących się z estrów kwasów tłuszczowych, estrów alkoholi tłuszczowych, IV-rzędowych soli amoniowych. Właściwości takie mają także tłuszcze owczej wełny i ich pochodne, wydzielina gruczołu kuprowego ptaków wodnych (PCL) oraz niektóre surowce pochodzenia roślinnego.

Najliczniejszą grupę cmolientów tworzą związki syntetyczne o budowie estrowej. Są to stabilne chemiczne oleje, dobrze rozprowadzające się i łatwo penetrujące naskórek. Należy podkreślić, że w preparatach kosmetycznych emolienty estrowe są stosowane najczęściej nie jako specyficzne składniki, ale jako faza olejowa tych preparatów (np. emulsji, kremów).

W grupie emolientów estrowych można wyróżnić związki wywodzące się z estrów średni ołańcuchowych nierozgałęzionych alkoholi (np. heksylowy, decylowy, mirystylowy) z prostołańcuchowymi kwasami tłuszczowymi. Przykładowo, takim emolienlem kosmetycznym jest ester heksylowy kwasu laurynowego (Cełiol A), czy też ester mirystylowy kwasu mirystynowego (Norasoft C 28). Właściwości emolientów kosmetycznych mają także estry średnio- i długołańcuchowych izoalkoholi z izokwasami tłuszczowymi, czyli alkoholi i kwasów tłuszczowych o rozgałęzionych łańcuchach węglowodorowych. Przykładem takiego związku może być ester izooktadecylowy kwasu izononanowego, który jest emolientem z serii Tegosoft. W emolient ach estrowych izokwas lub izoalkobol tłuszczowy mogą też uzupełniać strukturę estrową prostołańcuchowego kwasu lub alkoholu tłuszczowego, czego przykładem może być ester cetylowy kwasu izononanowego. Emolienty mające tego typu budowę występują pod nazwami handlowymi, m.in.: Norasoft (C 24, C 32), Cetiol SN, Lu-vitol EHO, Tegosoft.

Obecne w emolientach estrowych izoalkohole czy też izokwasy są z reguły związkami, w których rozgałęzieniami są grupy metylowe lub etylowe. Na przykład alkohol izononylo-wy stanowi mieszaninę izomerycznych związków, pośród których dominuje 3,5,5-trimetyIo--1-heksanol, a alkohol izooktylowy jest opisywany jako 2-ełyIo-l-heksanol. Obecność rozgałęzień w łańcuchach alkilowych izozwiązków sprawia, że zbudowane z nich estry zachowują płynność estrów wywodzących się z alkoholi i kwasów tłuszczowych o łańcuchach alkilowych prostych, ale znacznie krótszych. Dlatego w przypadku emolientów wytwarzanych na bazie

Rozdział 12 231