27 6

Rafał Habielski

Część III.

Dwudziestolecie międzywojenne

Od listopada 1918 do przewrotu majowego

1918 stanowił cezurę w politycznych dziejach Polski, stanowi! ją tak-zywiste, w dziejach prasy. Odzyskanie niepodległości spowodowało, że» ^C° °\ mówić o wiele swobodniejszym niż w czasach rozbiorowych gło-że mog „_em stworzone zostały lepsze warunki do jej rozwoju. Wszystko to

_sem» ^zara • « 1- -___— ---„ A-----J„: —^_l—:------t —

_nje sprzyjających okolicznościach. Na przeszkodzie w wypełnia

ła ^wje _dstaWOwych funkcji stanęła polityka, nie bez wpływu na kondycję

rozbiorowe.

szłości

^n,U vła także sytuacja gospodarcza Polski, struktura społeczna oraz za-

prasy y . .

Warunki ogólne

Życie polityczne lat 1918-1926 oraz panujące wówczas warunki prawne, okazały się dla prasy czynnikami sprzyjającymi, biorąc pod uwagę zwłaszcza możliwość nieskrępowanego opisu i interpretacji rzeczywistości. Konstytucja marcowa (1921 r.) w osobnym artykule gwarantowała wolność słowa a także wyrażania przekonań oraz zapewniała swobodę informowania o pracach sejmu (sprawozdania z posiedzeń jawnych i prac komisji). Prawo prasowe oparte zostało o zasadę cenzury represyjnej (rzadko ówcześnie stosowanej), liberalnej procedury koncesyjnej oraz swobody kolportażu na terenie całego kraju.

Wolności i niezależności prasy sprzyjało również ówczesne życie polityczne. Parlamentarno-gabinetowy model rządów oraz system wielopartyjny, w ramach którego nie wykształciło się ugrupowanie dominujące ani tym bardziej takie, które określić można mianem partii rządzącej, spowodowało, że wszystkie siły polityczne zainteresowane były w nieskrępowanym rozwoju prasy. Stronnictwa aktywnie obecne na scenie politycznej zdawały sobie sprawę, że jakiekolwiek próby ograniczenia wolności prasy mogą się obrócić przeciwko inicjatorowi takiego pomysłu.

Dotyczyło to także państwa jako takiego, nie prowadzącego w zasadzie tzw. polityki prasowej, rozumianej reglamentacyjnie. W sferze politycznej prasa dysponowała zatem do przewrotu majowego w 1926 r. niemal pełną swobodą wypowiedzi. Dowodem tego była choćby kampania prasowa prowadzona