326 327 2

FILOGENEZA KIELICHOWA TYCH

Pochodzenie kielichowa tych jest nieznane. Dawniejsi systematycy łączyli kielichów ate i mszywioły (p. dalej) w jeden typ. ze względu na podobieństwa w zewnętrznej budowie i w rozwoju. Po ustaleniu, że u kielichowatych występuje pseudocel a u mszywiołów celoma, obie grupy podniesiono do rangi typów. Więcej nic nie wiadomo odnośnie do filogenezy kielichowatych. Typ jest niewątpliwie ślepym odgałęzieniem drzewa rodowego wielokomórkowców (ryc. 294), jego przedstawiciele są formami krańcowo przystosowanymi do osiadłego trybu życia.

WTÓRNOJAMOWCE —

COELOMA TA

Synonim: wt6rno]amowce właściwe — Eucogtomata

CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA

Wtórnojamowce obejmują 17 kolejnych typów bezkręgowców:

pierścienice — Annę lida, niezmogowce — Priapulida, sikwiaki — Sipunculida, szczetnice — Echiurida, stawonogi — Arthropoda, pazumice — Onychophora, w rzęchy — Pentastomida, niesporczaki — Tardigrada, mięczaki — Mollusca, kryzelnice — Phoronida, mszywioły — Bryozoa, ramienionogi — Brachiopoda, szkarłupnie — Echinodermata, szczecioszczękie — Chaetognatha, rurkoczułkowce — Pogonophora, przedstrunowce — Protochordata, strunowce — Chordata,

w tym kręgowce — Yertebrata, zaliczane w randze podtypu do strunowców.

Typy zaliczane do wtómojamowców reprezentowane są przez zwierzęta mające szczególnie silnie rozwiniętą środkową warstwę zarodkową — mezoder-mę. Pomiędzy komórkami mezodermy, w okresie rozwoju zarodkowego lub larwalnego, powstaje u nich wtórna jama ciała (celoma), nazwana tak dla odróżnienia od pierwotnej jamy ciała (blastocelu), powstającej pomiędzy ekto-i endodermą i będącej bezpośrednio pochodną jamy blastuli.

Pod pojęciem celomy rozumie się układ złożony z nabłonka, opartego na błonie podstawnej, pochodzącego z mezodermy, obejmującego przestrzeń wypełnioną płynem. A więc, w przeciwieństwie do blastocelu, celoma wysłana jest własnym nabłonkiem, określanym jako nabłonek celomatyczny, perytoneal-ny lub celotel. Celoma, we wczesnym okresie rozwoju zarodkowego lub larwalnego, zawiązuje się najczęściej metamerycznie (ryc. 127C), rzadziej jednolicie (niektóre mięczaki; osłonice). W pierwszym przypadku zawierają ją

327