93

Analiza wykorzystania majątku obrotowego 95

Zasoby majątku obrotowego stanowią głównie zapasy przedmiotów pracy, zapasy wyrobów końcowych przeznaczonych przez firmy produkcyjne do sprzedaży, należności, roszczenia, środki pieniężne oraz krótkoterminowe papiery wartościowe. Ważnym rodzajem zasobów majątku obrotowego są należności, głównie z tytułu dostaw wyrobów i świadczonych usług. Zasób należności może być niekiedy obciążony wysokim ryzykiem, z tytułu niewypłacalności lub bankructwa dłużników.

Środki pieniężne występują we wszystkich przedsiębiorstwach i znajdują się w kasie oraz na rachunkach w banku. Są nimi także obce czeki gotówkowe i rozrachunkowe oraz obce weksle.

Poziom zasobów majątku obrotowego jest wynikiem niedostosowania intensywności oraz czasu strumieni dopływu (zaopatrzenie) surowców i materiałów z odpływem (zużycie) w procesach wytwórczych oraz sprzedażą wyrobów gotowych i półfabrykatów przeznaczonych na zbyt. Przedsiębiorstwa wytwarzające produkty oprócz zasobów' materiałów podstawowych i pomocniczych oraz półfabrykatów utrzymują także zapasy opakowań, paliwa, części zamiennych itp.

W przedsiębiorstwach nie prowadzących działalności produkcyjnej (handlowe, niektóre usługowe) rzeczowe zasoby majątku obrotowego stanowią wyroby gotowe (towary) przeznaczone na sprzedaż. Można jednak wyróżnić wśród nich towary łatwo, średnio i trudnozbywalne. czyli zasoby towarów o różnej klasie płynności.

Płynność majątku obrotowego określa łatwość ekonomicznie uzasadnionej zamiany materialnej postaci składnika majątku na gotówkę bez utraty substancji majątkowej. Wyznacza ją czas i koszty niezbędne do przeprowadzenia zamiany.

Największą płynnością wykazują się środki pieniężne w kasie, czeki, bieżące rachunki bankowe oraz nieoprotestowane weksle. W kolejnej grupie płynności można umieścić niesporne należności, łatwo zbywalne zapasy i papiery wartościowe. Najmniejszą płynnością charakteryzują się oprotestowane weksle, zapasy nie mające zbytu oraz sporne należności.

Najważniejszymi decyzjami zarządczymi w odniesieniu do majątku obrotowego są: zapewnienie stałej płynności finansowej, optymalizacja wielkości i struktury majątku ze względu na minimalizację kosztów jego utrzymania oraz kształtowanie takiej struktury źródeł finansowania majątku, która będzie sprzyjać minimalizacji kosztów jej finansowania.

Majątek obrotowy charakteryzuje się dużą zmiennością poziomu i struktury, a także różną intensywnością obrotu.