akty mowy17

„AKTY MOWY” 217

„AKTY MOWY” 217

że będąc z dala od owodować, aby się to

dobrze* kiedy jesteś

to* spowodować, aby tace.

(■marł ci ktoś bliski),

powoda ból,

i, ie ja także odczu-

(**go powodu, dfe eoś dobrego,

■Ab *adowolony, fc ja także jestem

powodu zadowolony, par coś dobrego, i oceniam to,

slego,

ŁJaazjstncgo dla Bjr mówiący czuł

Atn wvtnn-.puHm

warunku

takie, jak •drobnego bełta-«s£atnich

Błogosławię cię. = Przeklinam cię. = Życzę ci Z. ~

LS trlko aktem

wyżej, myślę, że s wykluczam, że 'śi- i pewien „wali¹'' sposób czysto

konwencjonalny, niejako mechaniczny, nie mnsi przemawiać przeciwko tej tezie: w każdej kulturze istnieje wiele formuł używanych w sposób czysto konwencjonalny, a jednak znaczących. Myślę, że i w tym wypadku ma rację Leibniz, gdy mówi: „Salutare est conversationem incipere cum significatione benevolentiae, praesertim cum voto. Yaledicere est tali signifieatione conversationem finire”²⁸. ISTiewątpliwie, wszelkiego rodzaju pozdrowienia należą do wypowiedzi najbardziej konwencjonalnych j błahych: to nie znaczy, że nie mogą nieść one zarazem significatio beńevo-lentiae.

Leibnizowska definicja gratulacji („congratulari — testari eventuni tibi gratum etiam nobis gratum. esse”)²⁹ jest bliska Searle’owskiej, choć zwięźlejsza. Wydaje rai się, że obie pomijają pewien istotny element: to, że eventum tibi gratum musi być jakoś spowodowane przez adresata, tak że może ono uchodzić za jego osiągnięcie.

Austin włączył do swojej kategorii „behabity wów ” także trzy następujące szczególnie interesujące czasowniki: błogosławić, przeklinać i życzyć. [Leibniz traktował błogosławieństwo i przekleństwo po prostu jako rodzaj j życzenia („benedicare est optare bonum alteri”, „maledicere est optare f malum alteri”)³⁰, tracąc przez to chyba z oczu jnagiczny czy religijny światopogląd leżący u podłoża tych dwóch aktów. Istotna różnica między błogosławieństwem i przekleństwem z jednej strony, ą^życzeniyin z drugiej, polega, jak się zdaje, na założeniu o sile własnych słów w pierwszym wypadku, a bezsile w drugim.

Chcąc spowodować dla ciebie dobro,

zakładając, że mogę to spowodować, mówiąc to (co mówię), mówię: chcę dla ciebie dobra.

Chcąc spowodować dla ciehie zło, .

zakładając, że mogę to spowodować, mówiąc to (co mówię), mówię: chcę dla ciehie zła.

Chcąc, żebyś miał Z,

wiedząc, że nie mogę tego spowodować, mówiąc to, mówię: chcę dla ciebie Z.

Możliwe, że zaproponowane tu eksplikacje błogosławieństwa i przekleństwa są również nieco redundantne. Skonstruowanie wersji maksymalnie ekonomicznych wymaga jednak uprzedniego systematycznego przestudiowania relacji w zakresie całego pola „czasowników performa-tywnych”. To samo dotyczy relacji między różnymi typami komponentów, w szczególności relacji między komponentami tvpą zakładając i komponentami typu wiedząc.

²⁸    Leibniz, op. dl., s. 500.

²⁹ Op. dt., s. 500.

⁸⁰ Op. dl., s. 499.    ,,