2. Pszenica
121
i
o;\
wKj||
1
mieszanki z trawami, jednak na tym stanowisku istnieją poważne problemy z prawidłowym i wczesnym doprawianiem roli pod zasiew formy ozimej. Najgorszymi przedplonami są rośliny zbożowe. Dotyczy to szczególnie pszenicy ozimej i jęczmienia jarego, po których plon pszenicy jarej może obniżyć się o 30%. Stanowisko po sobie jest fitosanitarnie korzystniejsze niż po formie ozimej i jęczmieniu. Najmniejsze obniżenie plonu notuje się w uprawie po owsie. Rola przedplonu rośnie w miarę pogarszania się warunków glebowych.
Sposób uprawy roli zależy od przedplonu. Na klasycznych dla pszenicy stanowiskach po okopowych orkę przedzimową można zastąpić uprawą bez odwracania skiby, tj. kultywatorowaniem bądź głęboszowaniem, po uprzednim zebraniu liści i łęcin oraz wyrównaniu ewentualnych kolein powstających po transporcie płodów.
Na stanowiskach po zbożach można przeprowadzić pełny zestaw płytkich uprawek pożniwnych, a nawet głębokich, jeśli istnieje potrzeba zwalczenia chwastów rozłogowych. Po motylkowatych zadarniających najpierw należy płytko zniszczyć darń, a następnie zastosować podorywkę. Jest to korzystniejsze niż wykonanie tych zabiegów w odwrotnej kolejności, tj. najpierw podorywka, a dopiero potem jej doprawianie. Pole po strączkowych należy dokładnie stalerzować i rozdrobnić resztki pożniwne, a dopiero pod koniec października wykonać orkę przedzimową na średnią głębokość (20—25 cm) i pozostawić w ostrej skibie, aby zagwarantować pełną retencję wody.
Wiosenną uprawę roli trzeba zaczynać jak najwcześniej, jednak przy takim stanie uwilgotnienia gleby, który uniemożliwia niszczenie jej gruzełkowej struktury. Na glebach zwięźlej sinych dobrze jest zastosować włókę, na średnich — od razu bronę bądź agregat uprawowy doprawiający jednym przejazdem rolę do siewu. Uprawa wiosenna powinna być płytka, do 5 cm, nieprzerywająca podsiąku w warstwie ornej. Na polu bez orki zimowej, na stanowisku po okopowych, agregat uprawowy musi mieć w swoim składzie kultywator lub aktywną bronę. Jest ważne, aby i tę uprawę przeprowadzić płytko.
2.8.2. Nawożenie
Zawartość makro- i mikroskładników w ziarnie i słomie pszenicy jarej przedstawiono w tabeli 2.13. W porównaniu z pszenicą ozimą ziarno formy jarej zawiera więcej azotu i fosforu, a słoma - więcej potasu. Pszenica jara wymaga średnio 7,6 kg składników mineralnych, aby wytworzyć 100 kg plonu ziarna ze słomą (rys. 2.18).
Pszenica jara jest średnio wrażliwa na niedobór potasu i fosforu. Na glebach o pH niższym od 5,6 reaguje bardzo korzystnie na wapnowanie. (Zasady wapnowania przedstawiono w rozdziale 5.8).