historia dyplomacji (169)

Tabela I

Wydatki Skarbu Koronnego na dyplomacje w latach 1648 -1090

Sejm	Legacje Rzeczypo spolitej	Prowizje posłów obcych	Upominki i kontentacje tatarskie	Inne wydatki związane z dyplomacją	Suma ogólna wydatków Skarbu Koronnego
1649/1650	21 060.—	129 775.—	—	—	5 979 970.—
1652 I	176 020.—	12 810.—	—	16 300.—	5 170 319.—
1652 II	42 800.—	14 169.—	—	18 574.—	1 125 004.—
165S	66 000.—	4 257.—	—	—	5 485 922.—
1654 I	81 200.—	78 323.—	—	1 200	14 118 923.—
1654 II	14 200.—	5 646.—	—	23 700.—	785 878.—
1658	304 562	76 863	705 597.—	4 894.—	12 076 420.—
1659	125 283.—	20 797.—	—	—	2 297 282.—
1661	213 911.—	134 113.—	594 223.—	72 607.—	7 091 061.—
1662	63 000.—	10 388.—	—	1 829.—	1 871 050.—
1664/1665	57 200.—	100 210.—	450 350.—	27 015.—	19 217 274.—
1060 I	41 830.—	40 206.—	131 162.—	794.—	1 959 953.—
1668 abd.	345 689.—	137 256.—	200 676.—	6 851.—	8 461 986.—
1672 I	239 392.—	101 063.—	451 089.—	76 436.—	4 931 264.—
1676 kor.	213 613.—	197 029.—	i 56 116.—	34 309.—	12 693 609.—
1677	50 760.—	90 573.—	—	2 700.—	. 748 290.—
1678/1679	456 594.—	187 717.—	5 460.—	24 782.—	15 808 960.—
1681	347 480.—	83 237.—	—	27 892.—	7 600 279.—
1683	247 004.—	138 632.—	258 600.—	12 062.—	1 713 827.—
1685	238 713.—	84 347.—	—	13 608.—	2 673 550.—
1688	795 829.—	336 359.—	—	183 265.—	4 661 660.—
1692/1693	264 317.—	101 748.—	—	191 571.—	2 352 644.—
1699	694 945.—	151 340.—	—	135 565.—	7 133 040.—
Razem	5 102 002.—	2 236 858.—	2 853 273.—	875 954.—	145 958 145.—

Razem, wydatki na dyplomacje (rubryki „Legacje”, „Prowizje”. „Upominki”

1 „Inne”) ____ _ ___ 11 o« 087.— zip.

Suma ta stanowi ok. 7,8*/. całości wydatków Skarbu Koronnego w tym okresie, tj. kwoty 141 tU 145.— zip.

Wydatki Skarbu Litewskiego na dyplomację przedstawione na sejmach 1678 i 1678/1679

Sejm

Legacje

Prowizje

posłów

obcych

Całość

wydatku

1676 koronacyjny 1678/1679

123 499.— 160 159.—

41 579.—

3 216 805.— 6 241 661.—

do wojska, króla na sejmiki itd.), „księgowane” w aktach skarbu koronnego razem z wydatkami na poselstwa zagraniczne. Kierowaliśmy się tu zasadą, że legacje wewnętrzne nie wchodziły w zakres polityki zagranicznej państwa i jej organu wykonawczego — dyplomacji.

W tabeli naszej umieściliśmy również ogólne wydatki skarbu koronnego na danym sejmie, by mieć obraz wielkości sum łożonych na potrzeby służby zagranicznej w stosunku do całości wydatków państwa. Tabelę I uzupełniliśmy niewielką tabelką II ilustrującą wydatki skarbu litewskiego przedstawione na sejmach koronacyjnym krakowskim w roku 1676 i grodzieńskim 1678/1679 r., a dotyczące wyłącznie stosunków dyplomatycznych z Moskwą.

Z analizy tabeli wynikają przede wszystkim dwa wnioski. Po pierwsze wydatki na dyplomację aczkolwiek w stosunku do całości wydatków skarbowych niezbyt wielkie (gros pieniędzy szło na wojsko!), nie były jednak niskie. Po drugie, ogólne koszty na dyplomację polską w drugiej połowie XVII w. wyniosły niebagatelną sumę złp. 11 068 087, co stanowiło ok. 7,6*/o całości wydatków Korony (145 958 145 złp.).

9. SPRAWY DYPLOMACJI POLSKIEJ W LITERATURZE POLITYCZNEJ

Przechodząc z kolei do zagadnienia poglądów współczesnych Polaków na rolę i znaczenie dyplomacji stwierdzić trzeba od razu, że wielkiego dzieła na miarę traktatu Warszewickiego epoka nasza nie wydała. Mimo to nieco uwagi należy się trzem pisarzom i politykom zarazem, którzy w pracach swych poświęcili trochę miejsca zagadnieniom interesującym nas tutaj. Mamy na myśli Andrzeja Maksymiliana Fredrę (ok. 1620 -- 1679), Stanisława Herakliusza Lubomirskiego (ok. 1642 - 1702) i Andrzeja Chryzostoma Załuskiego (ok. 1648- 1711). Wszyscy oni zajmują dość poczesne miejsce w historii literatury polskiej, a przede wszystkim, zwłaszcza Fredro, w historii myśli politycznej i ekonomicznej.

Fredro zajął się sprawami dyplomacji w dziele Vir consilli monitis tthicorum nec non prudentiae ciińlis ... wydanym dopiero w wiele lat po jego śmierci, bo w roku 1730 we Lwowie w drukarni tamtejszego Ko-

309