IMG
21

7. ANALIZA DYNAMIKI ZJAWISK

W dotychczasowych rozważaniach zajmowaliśmy się analizą zjawisk rozpatrywanych w ujęciu statycznym. Innymi słowy, badaliśmy ich poziom w określonym momencie. Jednakże wszystkie zjawiska podlegają zmianom w czasie, co oznacza, że to samo zjawisko obserwowane w różnych momentach czasu ma różny poziom. Przykładem może być: zmiana opinii wyborców w trakcie prowadzonej kampanii wyborczej, różnicowanie się preferencji konsumentów, zmiany w procesie produkcyjnym, na rynku finansowym, zmiany sytuacji gospodarczej itp. Stąd też istnieje potrzeba dokonywania analiz zmian zjawisk w czasie, czyli analiz ich dynamiki. Problematyce tej poświęcony zostanie niniejszy rozdział.

7.1. Szeregi czasowe

Szeregiem czasowym (chronologicznym, dynamicznym) nazywa się uporządkowany (wg czasu) zbiór obserwacji statystycznych charakteryzujących zmiany zjawiska w czasie ⁰³. Przykład takiego szeregu przedstawiono w postaci wykresu liniowego na rysunku 2.1. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje szeregów czasowych, a mianowicie szeregi czasowe momentów i okresów.

Szeregi czasowe momentów zawierają informacje o poziomie zjawiska w określonych momentach czasu.

Przykład 7.1

Stan ludności w wieku produkcyjnym, mierzony ostatniego dnia w roku, w lalach 1990 - 1995 kształtował się następująco:

Tabela 7.1

Ludność w wieku produkcyjnym, stan w dniu 31 grudnia w latach 1990 -1995.

Lata	Liczba ludności w wieku produkcyjnym w min (stan w dn. 31.12)
1990	21,9
1991	21,5
1992	21,9
1993	22,0
1994	22,0
1995	22.2

Źródło: Rocznik statystyczny 1997 sir. LXX lab. I