IMGw66

postawy 747

trendów w postawach specyficznych grup

-    postawy młodzieży, emerytów, studentów itp. - lub badania postaw społeczeństwa wobec bieżących problemów czy zjawisk społecznych, np. badanie postaw wobec aborcji), badania porównawcze oraz eksperymentalne wykorzystywane w naukach społecznych, w celach empirycznych (np. kwestionariusze oparte na skali Thurstone’a lub Lickerta).

L Thurstone w 1928 r. opublikował artykuł pt. Postawy można mierzyć, zwracając w nim uwagę na problem badania postaw. Wyraził m.in. opinię, że „postawa jest zjawiskiem złożonym, które nie może być w pełni opisane przez jakikolwiek pojedynczy wskaźnik liczbowy".

Jednym z pierwszych narzędzi służących do mierzenia postaw była skala skonstruowana w 1922 r. przez L.L. Thurstone’a i EJ. Chave’a do mierzenia postaw wobec Kościoła jako instytucji społecznej. Badacze wysunęli tezę, że twierdzenia dotyczące Kościoła odzwierciedlają różne stopnie przychylności dla tej instytucji, a zatem można je rozmieścić na pewnym kontinuum postawy. Dokonując wyboru tylko pewnych twierdzeń, osoba badana sytuuje się na określonym miejscu tegoż kontinuum. Skale tego typu są nazywane skalami równych interwałów. Inną metodą konstruowania skali posłużył się R. Lickert. W1932 r. wykorzystał ją do badania internacjonalizmu, imperializmu oraz postaw wobec czarnoskórych społeczności. Każde z zamieszczonych w niej twierdzeń dotyczyło całego kontinuum. Należy również wspomnieć o wpływie, jaki na problem mierzenia postaw wywarł w 1925 r. E. Bogardus, konstruując skalę do mierzenia dystansu społecznego. Obecnie wyróżniamy dwa sposoby badania postaw:

-obserwację zachowania się wobec przedmiotu postawy, kiedy to obserwator traktuje zachowania jako wskaźniki postaw;

-    rejestrowanie zachowań o charakterze werbalnym (czyli słowne wyrażanie opinii, postaw).

W przypadku rejestrowania zachowań o charakterze werbalnym należy wspomnieć o technice zwanej analizą treści (np. treści zamieszczanych w środkach masowego przekazu, treści pamiętnikarskich, podręczników, wypracowań szkolnych itp.). W technice tej badacze klasyfikują zawarte w badanym materiale treści do utworzonych uprzednio kategorii i rejestrują częstość pojawiania się pewnych form treściowych. Do niedawna technika ta była uznana za jedną z najbardziej czasochłonnych, jednak od kilku lat badacze posługujący się nią mogą wykorzystywać program komputerowy służący do analizy treści pod nazwą Nudist. Inną techniką rejestrującą zachowania werbalne jest technika zadawania pytań, kiedy do celów badawczych stosuje się zarówno pytania otwarte, jak i skategoryzowane. W przypadku pytań otwartych, podobnie jak przy analizie treści, konieczne jest dokonanie kategoryzacji otrzymanych wypowiedzi. Jeśli zaś chodzi o pytania skategoryzowane, osoba badana wybiera spośród przedstawionych jej twierdzeń to, które najlepiej odzwierciedla jej postawę. Jeśli odpowiedzi można uszeregować od najbardziej do najmniej przychylnych, możliwe jest zbudowanie skali postaw.

Obecnie dane uzyskane w wyniku badań analizuje się, najczęściej korzystając z wywodzącego się z teorii komunikacji interpersonalnej schematu: nadawca - przekaz - kanał — odbiorca. W odniesieniu do tego schematu należy wspomnieć, iż cechą mającą wpływ na zmianę postawy jest wiarygodność - najskuteczniej bowiem na postawy odbiorców wpływają osoby uznane przez nich za wiarygodne. Odbiorcy są skłonni za wiarygodnego uznać nadawcę kompetentnego, a więc eksperta w zakresie problematyki, będącej tematem przekazu, posiadającego kompetencje językowe, posługującego się językiem specjalistycznym oraz kierującego się pozytywnymi intencjami. Nadawca osobiście zainteresowany zmianą postaw odbiorców (mogący czerpać z nich korzyść) jest uważany za osobę niewiarygodną. Aby przekaz, mający na celu zmianę postawy odbiorcy, był skuteczny, powinien zawierać wnioski oraz elementy argumentacji emocjonalnej, jak i racjonalnej.

Teorie dotyczące zmiany postaw.

1) Teorie uczenia się. Zdaniem W. Ascot-ta postawy są rodzajem nawyków, a zatem powstają dzięki wzmacnianiu. Wzmacnianie pozytywne utrwala postawy, a negatywne osłabia je. Brak wzmocnień prowadzi do wygaszania postaw. Według J.P. Rushtona i A.C. Campbella postawy zmieniają się dzięki