K �jna DIALEKTY POLSKIEz830

wobec przeniesienia końcówki -m z odmiany spółgłoskowej do form 1. sg. praes. wszystkich czasowników (nesiem, miniem, beriem, pi jem, kup ujem, trphn, widm) upowszechnił w 1. pl. praes. końcówkę -me (nesieme, minie-me, kryjemc, trpime, widnie) nu miejscu psł. *-ma.

§ 97. Końcówki 1. pl. imperat.

Podobnie do poprzednio omówionej rozwijała się i ustalała w gwarach końcówka 1. osoby liczby mnogiej rozkaźnika *-imb, która bardzo wcześnie wyparła pierwotną *-?mb i konsekwentnie zastąpiła końcowe -m przez -my: ńeśimy, steru i my, słySimy, yralimy. Po zaniku końcówki -i w formach liczby pojedynczej rozkaźnika z tematem na jedną spółgłoskę (Mi, siani, slyśi, yrali) usunięto przez analogię do ńei, stań, słyś, %ral -i- z końcówek 1. pl. imperat.; ńei-my, stań-my, uslyś-my, %oat-my. Ponieważ w ten sposób uformowana końcówka i. pl. imperat. -my przez zidentyfikowanie z zaimkiem my traktowana była jako osobny wyraz, kończąca temat spółgłoska zwarta lub szczelinowa ulegała na zasadach fonetyki między-wyrazowej (zob. s. 96) ubezdźwięcznieniu w gwarach leżących na pn. wschód od linii 68A (zaveśmi 'zawieźmy’, ritpmi, rupma), natomiast na pd. zachód od tej izoglosy końcówka -my powoduje udźwięeznienie spółgłoski kończącej temat ńeżmy, Yieżma, zaśeźmy 'zawieśmy’.

W zasięgu 66B utrzymują się do dziś — przynajmniej u starszych i najlepiej zachowujących gwarę informatorów — formy 1. osoby liczby podwójnej z końcówką -ra: zańeżm 'obaj’, utę$va 'ja i ty’, yfiśw, pobeSra $e, odrę 1 me od form liczby mnogiej, tworzonych przy pomocy końcówki -my: pujmy fśysoy razem.

To zaniku kategorii liczby podwójnej końcówki -va i my- przestały spełniać odrębne funkcje oznaczania liczby podwójnej i mnogiej i bez różnicy zaczęły formować polecenia kierowane przez mówiącego zarówno do jednej, jak i do większej ilości jego rozmówców. W tej sytuacji mogło dojść do zaniku jednej z tych dwu tę samą funkcję spełniających ko licówek.

W języku ogólnopolskim i w części gwar zanika końcówka -va wyparta przez -my. W gwarach natomiast na obszarze 68C upowszechniła się w formach 1. pl. imperat. dawna końcówka dualna -va, tworząc formy typu Yieira, rubra używane zarówno w znaczeniu 'ja i ty’ jak i w znaczeniu 'ja i wy’. Uproszczenie systemu fieksyjnego skomplikowanego po zaniku kategorii liczby podwójnej występowaniem końcówek 1. pl. imperat. -ra i -my w tej samej funkcji mogło się dokonać nie tylko przez zanik jednej z nich, ale także przez wytworzenie się na skutek kontaminacji -ra j(-my trzeciej jej postaci: -ma. Tak powstały typ końcówki tworzy formy 1. pl. imperat.: ńeśma, ńeźma, rupma, rubma na znacznych obszarach wielko-