klimasz
3

182

Badania morfometryczne żwirów¹ polegają ^

niu ich kształtu, stopnia zaokrąglenia, spłaszczeń ić, rozmiarów |

nia Rozmiary otoczaków dużych mierzymy za pomocy miary « małych przy pomocy sit. Wielkość informuje o .sile transportowej

100

kom.

Hyc 321. Skl.nl petrograficzny twlrów dunsjcowych w (Zrywie i okit.u

cenią krakowskiego wk M, KuclinrikicJ-Miipikowc) (UKJ4)

k — kwaicyly. t — r/»nlty. l¹ — t»I¹»kow<«. Iitidio in»ljr pioc«ni iwU6w zrłnii²^ wodowinjr Jr«i łllnym Ich łwlrłeranlani    , ^

Kształt rozróżniamy (iy.skoidnlny (głównie skały osadowe), jióldyskold kulisty (np. kwarc), rombocdryczny, elipso waty (np. skały metamorficzn/i¹ owoidalny (np. granity), wrzecionowaty (np. wapienie), klinowaty. 7x na kształt otoczoka w dużym .stopniu wpływa struktura i tekstura macierzystej.

Stopień zaokrąglenia oznaczamy za poniOCę ws|>ółczyiinikn zao! nia: y , gdzie L oznacza innksymalni| długość otoczaka, a r — najmnl

promień krzywizny (A. Cailłeux 1959). Pomiarów dokonuje się na 1001 czakach o |łodohtio) wielkości (np. 1- li cm. 10- 15 cm, 20 30 ern), wanycli z tego samego materiału. Ola uzyskania wartości całkowity¹

'•

znajdujących się między 1    1000. należy wynik uzyskany z obliczerii .

pomnożyć przez 1000. Uzyskane dla każdego otoczaku wartości umieszczą my w odpowiednich klasach wielkości (co 50) i oznaczamy udział pr"¹‘ towy poszczególnych klas wielkości. Na te) podstawie konstruuje się tog ram, albo morfogrnm, w którym na rzędnej Jest odcinany procentowy otoczaków w poszczególnych klasach wielkości, a na klasy wielkości co 50 pomiędzy 1 a 1000. To histogramy informuj¹ chodzeniu badanych otoczaków. Mianowicie, osady różnego pochodu uzyskuję m a k a i m u m udziału procentowego w różnych klasach kości stopnia znokr<|gł0nln. ((i. Stiililein, Orobscdimciit-Analysc 1070). przykład żwiry rzek w klimacie umiarkowanym w klasie 150 -200, i rzek peryglacjalnych w klasie 50- -100 (dużo słabsze zaokrąglenie), rzek lodowcowych w klasie 50 -150. żwiry Jeziorne w klasach 3 żwiry morskie w klasach 300    150 (ryc. 322, 323). Według A. Cali'

100    300    400

rff.fi. ]kl_n

100    300 400    100

30

JO

10

I,

-CL,

100    300

/O

'Ml » iilL,,,.

100    300 łOO ;CO    100    300 '.no 700

’yj. IIUtoKrarny współctynnlków *aokrnp.l»*«la w»: A. Colllcu* (1952)

[>*lrAw riMtnjrch łirofy umlaikowinO, ii twtr6w moitklch, c — Iwirów i>«k iwty-I) — Iwlrów mormy ciolow»|, r. - twlrów *l«clfluwl»1njrrfi

zaokrąglenin żwirów w małym stopniu wpływa Jakość skały} i dłu-[drofił transportu, natomiast główno znaczenie mają waru n k I ł> y-jynninłcznc. To warunki były na pewno inne w okresowych downnycłi materiałem zboczowym rzekach poryglacjnlnych aniżeli płynących i mniej obciążonych rzekach klimatu umiarkowanego.

/

i

i ni-..    A

**    omw

J

13ri' i.**x i

334    100

KIO

itr

A

!<0

•*.ri _. a

30?    100

, CL*

3jt.f SCO

-1	r ~
V) i r. i	i UL.
	?0 -jOO
■n	/
i
j i	»i,? wo

/

3?ł    S00

HUtor.ramy współczynników zaokrąglenia (I) I H>l«”Ctrntn (V opracowano . 0«ltlc«ix pttez S. SUblelna (IP70)

(oraiy nlikl«|, ]i Iwlry trocin* l»r»»y wyioklr}, C — Iwlry tfUcUlu-- Iwlry i>Ulow« i wybriaty np1(»l>«rc*nu, r — Iwlry plifowr > wybnaty AiliU-Iwtry |t.i.lłlok<>wr; kk — kriyw-a kumulatywna, i — Irednla

1

Obliczanie wujółcryimllifirw ¹4okt¹Kl(-nla żwirów o długożd (I.) ł0-W wplaja: nenia żwirów « diugokl I z/tnokołoi (1,4 I) 4S 130 inni przy¹>l^r1Ił’ Taf»Uc <io nbttarania uokafnilcóu; »pła»zc7en<4i I zaokrąglenia żwirów    ¹

2

tulu Cicozrsfirłnpco 11.1, 34. Kraków 196M, opracowanych przez K Korolc»¹Kl