larsen0066

66 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne

6.4    Kliniczne zastosowanie benzodiazepin .... 85

6.4.1    Midazolam....................86

6.4.2    Flunitrazepam..................86

6.4.3    Diazepam.....................86

6.5    Przeciwdziałanie benzodiazepinom.......86

6.5.1    Flumazenil....................86

7 Droperidol.......................87

7.1    Budowa chemiczna i przygotowanie......87

7.2    Działania farmakologiczne.............88

7.2.1    Os'rodkowy układ nerwowy........88

7.2.2    Układ krążenia.................88

7.2.3    Inne działania..................88

7.3    Farmakokinetyka.....................88

7.4    Zastosowanie kliniczne droperidolu.......88

Piśmiennictwo...........................89

1 Wstęp

Anestetyki dożylne są stosowane głównie w celu wprowadzenia do znieczulenia. Większość z nich nie wywiera działania przeciwbólowego, nie nadają się zatem same do kontynuowania znieczulenia, lecz muszą być skojarzone ze środkami działającymi przeeiwbólowo, a więc głównie z opioidami (zob. rozdz. 5).

Zalety anestetyków dożylnych, w porównaniu z wziewnymi, dotyczą zwłaszcza wprowadzenia do znieczulenia: prosta technika, szybkie i zwykle przyjemne zasypianie, brak wyraźnego okresu pobudzenia. Mniej korzystna jest sterowność większości anestetyków dożylnych. Po wstrzyknięciu anestezjolog nie ma wpływu na ich los w organizmie, gdy tymczasem działanie anestetyków wziewnych może być zmieniane w krótkim czasie przez zmianę stężenia w powietrzu oddechowym.

W tab. 4.1 przedstawiono najważniejsze stosowane obecnie środki tej grupy.

Propanidyd (Epontol) został w 1984 r. wycofany przez producenta i nie będzie dalej omawiany.

2 Barbiturany

Barbiturany należą do najstarszych anestetyków dożylnych i są przypuszczalnie także obecnie związkami najczęściej stosowanymi przy wprowadzaniu do znieczulenia. W praktyce klinicznej stosuje się zwykle tylko najkrócej działające barbiturany - tiopental i metohexital. aby wprowadzić w znieczulenie szybko i przyjemnie. Środki te nie nadają się natomiast do podtrzymywania znieczulenia, ponieważ do tego celu potrzebne są dawki poważnie upośledzające krążenie, oddychanie i funkcję nerek.

2.1 Budowa chemiczna i przygotowanie

Barbiturany są pochodnymi kwasu barbiturowego (ryc. 4.1), który sam nie wywiera działania ośrodkowo deprymującego. Barbiturany posiadające przy węglu C2 atom tlenu określane są jako oksybarbitu-rany, natomiast pochodne, w których den w pozycji C2 jest zastąpiony siarką, jako tiobarbiturany.

Tiobarbiturany są lepiej rozpuszczalne w lipidach niż oksybarbiturany. Zwiększona rozpuszczalność w lipidach przyspiesza wystąpienie działania, skraca czas działania, przyspiesza szybkość rozkładu i przypuszczalnie wzmaga także siłę działania nasennego.

Tiopental-Natrium (Trapanal, Pentothal), 5-ety-lo-5-( 1-metylo-butylo)-2-tiobarbituran (ryc. 4.2), powstaje przez dołączenie siarki do pentobarbitalu. Tiopental jest żółtym proszkiem o gorzkim smaku i lekko siarkowym zapachu. Do celów klinicznych stosuje się związek w postaci soli sodowej rozpuszczalnej w wodzie. Przez dodanie 20 ml wody de-

Tabela 4.1 Stosowane dożylne środki znieczulenia ogólnego i środki wspomagające

Barbiturany: tiopental, metohexital

Etomidat

Propofol

Ketamina

Benzodiazepiny: midazolam, flunitrazepam, diazepam

Neuroleptyki: droperidol

atom węgla 2^ I II , atom węgla 5

o=c^ c.h₂

N-C

I II

H O

Ryc. 4.1 Budowa chemiczna kwasu barbiturowego.