larsen0164

164    I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne

11.3    Prilokaina..........................188

11.4    Bupiwakaina .......................189

11.5    Etidokaina .........................189

11.6    Ropiwakaina .......................190

11.7    Prokaina...........................190

12 Dodatki do środków

znieczulających miejscowo.........191

12.1    Środki obkurczające naczynia...........191

12.1.1 Adrenalina....................191

12.l.2Fenylefryna ...................191

12.1.3    Noradrenalina .................192

12.1.4    Ornipresyna...................192

12.2    Stabilizatory i dodatki antyseptyczne .....192

Piśmiennictwo...........................192

1 Wstęp

Środki znieczulające miejscowo (anestetyki lokalne) są związkami, które powodują odwracalną blokadę przewodzenia bodźców w zakończeniach nerwowych, nerwach obwodowych i korzeniach nerwów rdzeniowych. Wskutek blokady czucie zostaje zniesione, a przy wystarczająco dużych stężeniach także motoryka w unerwionej okolicy dystalnie od miejsca wstrzyknięcia. Znieczulenie nie obejmuje innych okolic ciała, świadomość jest zachowana.

Anestetyki lokalne są stosowane różnymi sposobami, aby umożliwić wykonanie operacji lub zabiegu diagnostycznego bez wyłączenia świadomości albo też aby leczyć niektóre stany bólowe.

2 Budowa chemiczna

Środki miejscowo znieczulające są źle rozpuszczalnymi w wodzie, słabo zasadowymi aromatycznymi aminami. Ich cząsteczka składa się z części hydro-filnej i lipofilnej, które są połączone łańcuchem węglowodorowym (ryc. 8.1). Część lipofilną stanowi najczęściej nienasycony pierścień aromatyczny, część hydrofilną - najczęściej trzeciorzędowa lub dmgorzędowa amina. Aromatyczna część cząsteczki jest połączona z grupą aminową albo wiązaniem estrowym (-COO-), albo amidowym (-NHC-).

W zależności od wiązania można rozróżnić dwa rodzaje anestetyków lokalnych (ryc. 8.1):

-    aminoestry,

-    aminoamidy.

2.1 Aminoestry

W aminoestrach lipofilną, aromatyczna „głowa” cząsteczki jest połączona z grupą aminową przez wiązanie estrowe (tab. 8.2). Wiązanie estrowe powstaje z aromatycznego kwasu i aminoalkoholu. Kokaina jako ester jest pochodną kwasu benzoesowego, inne anestetyki o budowie estrowej - prokaina, chloroprokaina i tetrakaina - są pochodnymi kwasu para-aminobenzoesowego. Estry są związkami nietrwałymi, które w osoczu rozpadają się szybko przez hydrolizę pod wpływem pseudocho-linoesterazy. Szybkość rozkładu poszczególnych związków jest różna; tetrakaina jest hydrolizowa-na pięciokrotnie wolniej niż prokaina, ale chloroprokaina jest hydrolizowana bardzo szybko. Wynika stąd następująca kolejność malejącej toksyczności: tetrakaina > prokaina > chloroprokaina.

Przy rozpadzie estrów powstaje kwas para-ami-nobenzoesowy. Związek ten jest odpowiedzialny za reakcje alergiczne, które mogą u niektórych pacjentów wystąpić po iniekcji aminoestrów. Poszczególne aminoestry różnią się siłą działania znieczulającego, szybkością wystąpienia działania, czasem działania, szybkością rozkładu i toksycznością. Aminoestry nie są obecnie zbyt szeroko stosowane,

łańcuch łączący

pierścień benzenowy    czwartorzędowa amina

(lipofilny)    (hydrofilną)

Ryc. 8.1 Podstawowa struktura środków znieczulających miejscowo.

Tabela 8.1 Klasyfikacja środków znieczulających miejscowo według budowy chemicznej
Aminoestry	Aminoamidy
Kokaina	Prilokaina
Benzokaina	Lidokaina
Prokaina	Mepiwakaina
Ametokaina	Bupiwakaina
Chloroprokaina	Etidokaina
Tetrakaina	Ropiwakaina