larsen0244

244 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne

Ryc. 11.8. Rozdział wentylacji i perfuzji w płucach w modelu trzystrefowym w pozycji stojącej.

Z powodu zróżnicowanego rozciągnięcia przewietrzanie płuc zmniejsza się od szczytu do podstawy (szczytowo--podstawna nierównomierność wentylacji). Z powodu istnienia siły ciężkości ciśnienie krwi w pozycji wyprostowanej jest niższe w górnych obszarach płuc niż w partiach przypodstawnych. Zarówno przewietrzanie płuc, jak i ich perfuzja są nierównomiernie rozdzielone, dlatego współczynnik V/Q w płucach jest zróżnicowany od szczytu do podstawy: w środkowej strefie II wg Westa powstaje „optymalny" stosunek wentylacji do perfuzji, w szczytach wartość jego jest większa, u podstawy natomiast mniejsza (V= wentylacja minutowa, Q= płucny przepływ krwi, czyli pojemność minutowa serca, V/Q stosunek wentylacji do perfuzji; Kilian i wsp., 1994; zmodyfikowano).

w środkowej strefie II wg Westa powstaje „optymalny” stosunek wentylacji do perfuzji, w szczytach wartość jego jest większa, u podstawy natomiast mniejsza. Czynnościowo zwiększony lub zmniejszony stosunek wentylacji do perfuzji działa jak zwiększenie martwej przestrzeni pęcherzykowej lub jak wewnątrzplucny przeciek prawo-le-wy, albo też jak połączenie obu tych czynników.

7.1 Pęcherzykowa

przestrzeń martwa

Jeżeli pęcherzyki są jedynie wentylowane, a nie perfundowane, dochodzi do wentylacji przestrzeni martwej bez wymiany gazowej. Stosunek wentylacji do perfuzji jest nieskończony. p0₂ i pC0₂ w tych pęcherzykach odpowiadają powietrzu wdechowemu. W pęcherzykach ze średnim współczynnikiem V/Q ciśnienia parcjalne gazów oddechowych odpowiadają średnim wartościom występującym w mieszanej krwi żylnej i gazach wdechowych.

7.2 Przeciek krwi

Jeżeli pęcherzyki są tylko perfundowane, lecz nie wentylowane, występuje skrócenie przepływu krwi (tak zwany prawdziwy przeciek). Współczynnik V/Q przyjmuje wartość 0, to znaczy, że nie odbywa się wymiana gazovza. Jeżeli wentylacja pęcherzyka zmniejsza się przy niezmienionym przepływie, współczynnik V /Q będzie mniejszy - podobnie, gdy przepływ krwi się zwiększy a wentylacja pozostanie niezmieniona.

Wartości p0₂ i pC0₂ we krwi przecieku odpowiadają wartościom krwi żylnej mieszanej. Dlatego tętnicze p0₂ obniża się, a tętnicze pC0₂ podwyższa.

Poprzez zwiększenie wdechowego stężenia 0₂ o 10-20% można wpłynąć na przeciek czynnościowy spowodowany zaburzeniami rozdziału wentylacji do perfuzji: p0₂ zwiększa się w' obszarach o niskim V/Q u podstawy płuc i w'ysycenie tlenem krwi tętniczej wzrasta.

Przeciek pozapęclierzykowy. Przeciek anatomiczny lub pozapęcherzykowy obejmuje tę część