200 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne
- tachykardia i zaburzenia rytmu serca,
- zmniejszenie oporu naczyń obwodowych i spadek ciśnienia tętniczego,
- zwiększenie zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen.
Preparaty naparstnicy są niezwykle rzadko podawane w czasie znieczulenia ogólnego i dlatego nie zostaną szczegółowo omówione.
U pacjentów przewlekle stosujących te leki należy zawsze pamiętać o możliwości przedawkowania naparstnicy.
Najważniejsze objawy przedawkowania naparstnicy to:
- częstoskurcz przedsionkowy, migotanie i trzepotanie przedsionków,
- blok przedsionkowo-komorowy II stopnia,
- częstoskurcz węzłowy,
- pobudzenia dodatkowe pochodzenia komorowego,
- częstoskurcz komorowy i migotanie komór.
W czasie zabiegu operacyjnego muszą być brane pod uwagę czynniki usposabiające do zatrucia naparstnicą:
- hipokaliemia, hiperkalcemia, hipermagnezemia,
- kwasica,
- hipoksemia,
- niewydolność nerek.
Związki te hamują aktywność fosfodiesterazy typu III (PDE III). Skutkiem ich działania jest przede wszystkim zwiększenie zawartości cAMP w komórkach mięśnia sercowego. Dzięki temu nasila się napływ wapnia przez wolne kanały jonowe i zwiększa się zawartość wapnia w ziamistościach siateczki sarkoplazmatycznej. Wapń aktywuje białko kurczliwe i zwiększa kurczliwość mięśnia sercowego. Ze względu na dodatnie działanie ino-tropowe i rozszerzające naczynia żylne i tętnicze -inhibitory fosfodiesterazy są określane także jako „inodylatatory”. Podstawowym wskazaniem do ich stosowania jest niewydolność serca, a zwłaszcza w chirurgii serca - zespół małego rzutu serca oporny na leczenie (zob. rozdz. 46).
Wyróżnia się dwie grupy inhibitorów fosfodiesterazy: pochodne bipirydyny, np. amrinon i mil-rinon, oraz pochodne imidazolowe, np. enoksy-mon i piroksymon.
5.1 Amrinon
Amrinon proporcjonalnie do podawanej dawki zwiększa kurczliwość mięśnia sercowego i rozszerza tętnice obwodowe i żyły. W niewydolności serca III i IV stopnia wywiera sprawdzone działania:
- zwiększenie pojemności minutowej serca i obniżenie ciśnienia zaklinowania w kapilarach płucnych,
- zmniejszenie ciśnienia w prawym przedsionku serca, zmniejszenie oporu naczyniowego w krążeniu płucnym i systemowym,
- zmniejszenie lub bez wpływu na średnie ciśnienie tętnicze,
- przyspieszenie lub bez wpływu na częstość akcji serca.
W badaniach eksperymentalnych na zwierzętach amrinon zwiększał przepływ krwi przez nerki, wątrobę i w obszarze drzewnym, a zmniejszał ukrwie-nie mózgu, mięśni szkieletowych i jelit.
Amrinon podawany jednocześnie z aminami ka-techolowymi nasila ich działanie oraz powoduje zmniejszenie zapotrzebowania na aminy. Połączenie amrinonu z lekiem rozszerzającym naczynia może wywierać korzystne działanie hemodynamiczne u chorych z niewydolnością serca.
Okres półtrwania dla amrinonu wynosi u osób zdrowych około 2,6 godz., a u chorych z ciężką niewydolnością serca 5-8 godz. Lek jest wydalany głównie przez nerki.
Praktyczne zasady stosowania amrinonu:
► Początkową dawkę amrinonu, zwykle ok. 0,75--1,5 mg/kg (zakres 0,5-3,5 mg/kg) podaje się we wstrzyknięciu i.v. przez 3-5 min; po 15--30 min kolejne wstrzyknięcie w bolusie, przeciętnie 0,75 mg/kg, a następnie w ciągłym wlewie w dawce 5-10 pg/kg/min, we wstrząsie kar-diogennym opornym na leczenie dawkę zwiększa się do 20 |ig/kg/min.
► Nie należy przekraczać maksymalnej dawki 18 mg/kg/24 godz.
► W czasie podawania amrinonu może wystąpić tak duży spadek ciśnienia napełniania lewej komory serca, że konieczne będzie zmniejszenie dawki leku.