larsen0228

228 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne

3.2    Objętość oddechowa

Objętość oddechowa V_T (tidal volume) podlega dużym indywidualnym wahaniom i wynosi u dorosłego w spoczynku ok. 350-850 ml. Sama objętość oddechowa również nie pozwala wnioskować o wentylacji pęcherzykowej, ponieważ odpowiednio do okoliczności może występować hipo- i hi-perwentylacja. Wprawny klinicysta może jednakże często wnioskować o wentylacji pęcherzykowej na podstawie częstości oddechu i objętości oddechowej.

■    Objętość oddechowa w spoczynku: 350-850 ml.

3.3    Anatomiczna przestrzeń martwa

Część objętości wdychanej nie dociera do pęcherzyków, lecz pozostaje w drogach oddechowych (które doprowadzają i odprowadzają powietrze) od poziomu ust aż do ujścia pęcherzyków. Ta część objętości oddechowej nie bierze udziału w wymianie gazowej i dlatego jest nazywana anatomiczną przestrzenią martwą. Anatomiczna przestrzeń martwa jest sumą wszystkich objętości dróg oddechowych. Wzrasta ona w czasie wdechu z powodu rozciągnięcia dróg oddechowych.

■    Anatomiczna przestrzeń martwa wynosi u dorosłego ok. 150-200 ml, czyli 2 ml/kg lub ok. 30% objętości oddechowej.

Wentylacja przestrzeni martwej. Minutowa wentylacja przestrzeni martwej wynika z objętości przestrzeni martwej, V_D (dead space volume) i częstości oddechu. Z tego wynika, że:

■    Wentylacja przestrzeni martwej = częstość oddechu x objętość przestrzeni martwej.

_m Im wyższa częstość oddechu, tym większa wentylacja przestrzeni martwej.

3.3.1 Obliczanie anatomicznej przestrzeni martwej

Anatomiczna przestrzeń martwa nie może być zmierzona w sposób bezpośredni. Dlatego klinicznie poprzestaje się najczęściej na wartościach należnych, zestawionych w odpowiednich tabelach. Możliwa jest również kalkulacja na podstawie równania Bohrschena: powietrze wydechowe jest mieszaniną powietrza przestrzeni martwej i pęcherzykowego. Znając wartości powietrza wydechowego i pęcherzykowego, można oszacować powietrze przestrzeni martwej. Ponieważ „prawdziwe” powietrze pęcherzykowe jest trudno dostępne, analizuje się skład tej części powietrza wydechowego, która jako ostatnia przechodziła przez przestrzeń martwą (V_D):

f_aco₂ - f_eco₂

Vr> —

f_aco₂

(F_aC0₂ = pęcherzykowe stężenie C0₂,

F_eC0₂ = wydechowe stężenie CO_?).

3.4    Fizjologiczna przestrzeń martwa

Nawet przy prawidłowej czynności płuc występują w nich obszary, w których pęcherzyki są wprawdzie wentylowane, lecz nie dochodzi w nich do przepływu kiwi i dlatego nie odbywa się w nich wymiana gazowa. Ta objętość gazu, która z powodu braku przepływu w pęcherzykach nie bierze udziału w wymianie gazowej, nazywana jest fizjologiczną przestrzenią martwą. Jeżeli pęcherzyki są przewietrzane silniej niż jest to konieczne dla prawidłowych wartości tętniczego p0₂ i pC0₂, część z tej wentylacji nie bierze udziału w wymianie gazowej, a więc jest to również „fizjologiczna” przestrzeń martwa.

3.5    Wentylacja minutowa

Wentylacja minutowa jest to całkowita objętość świeżych gazów, która jest wdychana w ciągu minuty:

■    Wentylacja minutowa (V_E) = objętość oddechowa (V-_r) x częstość oddechu (f).

■    Wentylacja minutowa człowieka wynosi w spoczynku 6-10 1/min.

Wentylacja minutowa zależy istotnie od zużycia 0₂ i produkcji C0₂, a indywidualne odchylenia są znacząco mniejsze niż w przypadku objętości oddechowej i częstości oddechów.

Wentylacja właściwa. Jest to wentylacja minutowa na ml zużycia 0₂:

Wentylacja właściwa=

wentylacja minutowa (ml/min) _    ^ ^

zużycie 0₂ (ml/min)