larsen0246

246 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne

rycznym 760 mmHg) po wysyceniu parą wodną w drogach oddechowych wynosi:

p,0₂ = (760 - 47) x 0,21 = 150 mmHg.

Ciśnienie parcjalne w płynach. Gazy wywierają ciśnienie nie tylko w mieszaninie gazów, lecz także w płynach, w których są rozpuszczone. Po zmieszaniu płynu wolnego od gazów z powietrzem, gazy w nim zawarte dyfundują do płynu odpowiednio do ich gradientów ciśnienia parcjalnego i pozostają w płynie pod takim samym ciśnieniem. W tym stanie równowagi, ciśnienia poszczególnych gazów, chcących opuście płyn, są takie same jak ciśnienia gazów rozpuszczających się w płynie. Ta równowaga obowiązuje dla każdego występującego w powietrzu gazu. Stężenie gazów rozpuszczonych w płynie nie zależy jednak tylko od ciśnienia parcjalnego (im wyższe ciśnienie parcjalne, tym większa ilość rozpuszczonego gazu), lecz również od swoistej rozpuszczalności.

Poszczególne gazy wykazują różną rozpuszczalność w płynach. Mogą więc występować gazy łatwo rozpuszczalne, które przy niskich ciśnieniach parcjalnych rozpuszczają się w dużej ilości, i źle rozpuszczalne, które rozpuszczają się w nieznacznej ilości nawet przy wysokich ciśnieniach parcjalnych.

8.3 Wentylacja pęcherzykowa

Wentylacja pęcherzykowa obejmuje tę część objętości świeżego powietrza, która z każdym oddechem jest wprowadzana do pęcherzyków. Tylko ta część objętości oddechowej może brać udział w wymianie gazowej. Pozostała część objętości oddechowej znajduje się w doprowadzających drogach oddechowych. Określana jest ona jako anatomiczna przestrzeń martwa (V_D - dead space volume), ponieważ, nie bierze udziału w wymianie gazowej i jest wydychana w stanie niezmienionym. Wielkość anatomicznej przestrzeni martwej (w ml) wynosi ok. dwukrotność masy ciała (w kg) to znaczy ok. 150 ml.

Przeciwnie, jako pęcherzykową przestrzeń martwą określa się pęcherzyki, które wprawdzie są wentylowane, lecz nie perfundowane - a więc w których nie odbywa się wymiana gazowa. Anatomiczna i pęcherzykowa przestrzeń martwa łączone są w „fizjologiczną” przestrzeń martwą. Pęcherzykowa wentylacja minutowa (V_A) wynika z różnicy pomiędzy całkowitą wentylacją minutową (V_E) i wentylacją przestrzeni martwej (V_D = V_D x f):

V_A = V_£ - V_D lub V_A = (V_T - V_D) x f.

Na podstawie wzorów można wnioskować, że w czasie głębokiego wdechu większa część objętości oddechowej dociera do płuc niż w czasie płytkiego oddychania. Zwiększenie częstości oddechu przy niezmienionej objętości oddechowej zwiększa przede wszystkim wentylację przestrzeni martwej.

Wzór przestrzeni martwej Bohra. Jak już wyjaśniono, wydechowa objętość oddechowa składa się z dwóch części, objętości przestrzeni martwej i objętości pęcherzykowej:

V_E = V_D + Vea.

Odpowiednio ilości wydychanego 0₂ i C0₂ również składają się z dwóch części - pochodzącej z przestrzeni martwej (skład jak powietrze) i pochodzącej z pęcherzyków (mająca inny skład). Ponieważ ilość gazu jest iloczynem objętości i stężenia i dzięki zmieszaniu obydwu części całkowita ilość gazów w objętości wydechowej jest niezmieniona, obowiązuje następujące równanie:

ilość wydechowa = ilość w przestrzeni martwej + ilość pęcherzykowa

V_E x F_e = V_D x F, + V_EA x F_a.

Ponieważ V_E = V_D + V_KA, po przekształceniu poprzedniego równania uzyskuje się z równania Bohra:

Vd ₌ F_e-F_a V_E F, - F_a

Równanie Bohra dotyczy wszystkich gazów, może być jednak uproszczone dla C0₂, jeżeli zostanie wstawione wdechowe stężenie C0₂ = 0:

_ Faco,^-Feco,

V_E    FaCoj

Gdy stężenia gazów są proporcjonalne do ich ciśnień parcjalnych, wzór Bohra obowiązuje także dla ciśnień parcjalnych. Odpowiednio stosunek wentylacji przestrzeni martwej dla całkowitej wentylacji można przedstawić wzorem:

Vp _ PaCO; ~ PeCO;

v_E p_Aco₂ -p,C0₂

Jeżeli pominie się wdechowe pC0₂ i przy normalnej wymianie gazowej p_AC0₂ w przybliżeniu zo-