larsen0032

32 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne

pa02    wydychanie N₂0

[mmHg]    [l/min]

Ryc. 3.5 Hipoksja przy stosowaniu podtlenku azotu. W pierwszych minutach po zaprzestaniu podawania podtlenku azotu gaz w dużych ilościach przechodzi do pęcherzyków płucnych i rozcieńcza obecny tam tlen. Skutek: przy oddychaniu powietrzem z otoczenia pa0₂ we krwi tętniczej spada do wartości krytycznych.

niebezpieczeństwo wystąpienia hipoksji. W praktyce klinicznej obowiązuje zasada:

B Można zapobiec hipoksji dyfuzyjnej po znieczuleniu podtlenkiem azotu przez podanie tlenu w pierwszych minutach wybudzania.

Inne anestetyki wziewne są podawane i wydalane w znacznie mniejszych stężeniach niż podtlenek azotu, przy ich stosowaniu w przebiegu wybudzania hipoksja dyfuzyjna nie występuje.

4.2 Metabolizm

Anestetyki wziewne stosowane w postaci pary są nie tylko wydalane przez płuca, lecz są też w różnym stopniu metabolizowane, przede wszystkim w wątrobie, w mniejszych i!os'ciach także w innych tkankach.

Szybkość metabolizmu jest największa w przypadku halotanu (ok. 10-20% wprowadzonej ilości), dalej kolejno w przypadku sewolluranu (3-5%), en-fluranu (ok. 2,5%), najwolniej są metabolizowane izofluran (0,2%) i desfluran (0,02%). Metabolizm mógłby wpływać na czas trwania wybudzania. Na przykład eliminacja halotanu przebiega szybciej niż enfluranu, przypuszczalnie dlatego, że halotan jest w większym stopniu metabolizowany w wątrobie.

5 Siła działania anestetyków wziewnych -wartość MAC

Głębokość znieczulenia z użyciem określonego anestetyku zależy od jego stężenia lub ciśnienia parcjalnego w mózgu. Tego stężenia u człowieka nie można zmierzyć. Ponieważ jednak dane dotyczące stężenia są potrzebne do porównywania różnych anestetyków oraz do sterowania znieczuleniem, trzeba zastosować poślednią miarę ich siły działania. Taką miarą jest minimalne stężenie ane-stetyku wziewnego w powietrzu pęcherzykowym -minimalne stężenie pęcherzykowe (MAC - mini-mal aheolar concentration). Wskaźnik ten wynika z bezpośredniej zależności między ciśnieniem parcjalnym środka znieczulającego w powietrzu pęcherzykowym a ciśnieniem parcjalnym w mózgu. W stanie równowagi znieczulenia oba ciśnienia parcjalne są równe. W celu uzyskania odpowiedniej głębokości znieczulenia konieczne jest więc określone minimalne stężenie anestetyku w powietrzu pęcherzykowym. To stężenie nazywane jest minimalnym stężeniem pęcherzykowym i w odniesieniu do człowieka zdefiniowane jest następująco:

ł Minimalne stężenie pęcherzykowe (MAC50) anestetyku wziewnego jest to jego stężenie, przy którym 50% pacjentów nie reaguje odruchami obronnymi na nacięcie skóry.

MAC wyraża się wartością odsetkową 1 atmosfery; jest to więc miara ciśnienia parcjalnego anestetyku w powietrzu pęcherzykowym i - wobec równych wartości tych ciśnień parcjalnych -w mózgu.

Poszczególne anestetyki mają różną siłę działania i tym samym różne wartości MAC:

■ Im niższa jest wartość MAC danego anestetyku, tym większa jego siła działania.

Wartość MAC środka znieczułającego nie zależy od rodzaju bodźca chirurgicznego, ani od płci, wielkości, masy ciała pacjenta, ani od czasu trwania znieczulenia.

Jeżeli podaje się jednocześnie różne anestetyki, następuje najczęściej efekt addytywny, tzn. MAC pojedynczego środka znieczulającego obniża się, tak że do uzyskania określonej głębokości znieczulenia potrzebne jest niższe stężenie. Jednoczesne