larsen0260

260 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne

1 atm (= 760 mmHg, 1 mmHg = 133,332 Pa). W stałej temperaturze stężenie gazu w płynie jest wprost proporcjonalne do cis'nienia parcjalnego gazu:

Stężenie gazu = a P_ga2/760 (prawo Henry'ego-Daltona).

Wyróżnia się następujące współczynniki rozpuszczalności Bunsena we krwi w temperaturze 37’C (ml gazu/ml krwi/atm):

-    ot 0₂ = 0,028,

-    a C0₂ = 0,49,

-    ot N₂ = 0,012.

sza się, natomiast cząstkowe stężenie 0₂ się nie zmienia.

Z prawa Boyle’a wynika:

wdechowe p0₂ = (ciśnienie atmosferyczne -ciśnienie pary wodnej w 37°C) x stężenie 0₂

w mmHg: (760 - 47) x 0,2094 = 149 mmHg lub w kPa: (101,3 - 6,3kPa) x 0,2094 = 19,9 kPa.

W celu pobieżnego oszacowania p0₂ w mmHg można pomnożyć stężenie 0₂ przez 7. Wtedy p0₂ w powietrzu wyniesie 21 x 7 = 147 mmHg.

Pa0₂ —

2 Tlen - 0₂

0₂ dyfunduje przez błonę pęcherzykowo-wło-śniczkową do krwi, w przeważającej części tworzy tam chemiczne połączenia z hemoglobiną i z prądem krwi jest transportowany do tkanek; tylko nieznaczna jego ilość znajduje się w postaci fizycznie rozpuszczonej w osoczu. Przemieszczanie się 0₂ w układzie oddechowym, a stamtąd przez krew do mitochondriów odbywa się na skutek obniżania się ciśnienia parcjalnego, co porównywane jest do kaskady, w przebiegu której ciśnienie parcjalne coraz bardziej spada na drodze do komórki.

2.1 Kaskada 0₂

Ciśnienie parcjalne 0₂ (p0₂) obniża się w sposób ciągły na drodze od narządów oddechowych do tkanek, jak również w czasie powrotu z mieszaną krwią żylną do płuc.

2.1.3 p0₂ w powietrzu pęcherzykowym

W drodze do pęcherzyków p0₂ nadal się obniża i osiąga tam ostatecznie wartość 105 mmHg. Pęcherzykowe p0₂ można wyliczyć według następującego wzoru:

Ciśnienie atmosferyczne (wdechowe stężenie 0₂ - wchłanianie 0₂)

p_A0₂ —

czynność pęcherzyków (p_A0₂ = pęcherzykowe p0₂).

Wzór ten ma zastosowanie tylko wówczas, gdy nie zmienia się ilość wdychanych cząsteczek azotu. Poniższy wzór uwzględnia „korektę azotu”:

(p.o₂ - p_Aco₂) (p,o₂ - p_Eo₂) p_EC0₂

(Pi0₂ - wdechowe stężenie O_y; p_E0₂ - wydechowe stężenie 0₂).

2.1.1    pO, w powietrzu atmosferycznym

p0₂ w powietrzu atmosferycznym zależy od ciśnienia atmosferycznego: im większe ciśnienie atmosferyczne, tym większe p0₂ i odwrotnie. Ze względu na to, że wraz ze wzrostem wysokości obniża się ciśnienie atmosferyczne, spada także odpowiednio p0₂.

Na poziomie morza w suchym powietrzu p0₂ wynosi 159 mmHg (21,2 kPa), stężenie 0₂ w powietrzu atmosferycznym - 20,94% (N = 0,2094).

2.1.2    p0₂ w powietrzu wdechowym

Powietrze znajdujące się w drogach oddechowych zostaje wy sycone parą wodną. p0₂ zmniej-

Pęcherzykowe p0₂ jest zależne przede wszystkim od następujących czynników:

-    ciśnienia atmosferycznego,

-    wdechowego stężenia 0₂,

-    zużycia 0₂.

Kolejne czynniki, jak wielkość pojemności minutowej serca i efekt stężenia, również odgrywają pewną rolę.

Ciśnienie atmosferyczne. Pęcherzykowe p0₂ jest bezpośrednio proporcjonalne do ciśnienia atmosferycznego. Jeśli ciśnienie atmosferyczne spada, jak np. na dużej wysokości, spada również pęcherzykowe p0₂. W przypadku zastosowania nadciśnienia nie obserwuje się bezpośredniej proporcjonalności.