larsen0238

238 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne

idozie lub tylno-bocznym skrzywieniu kręgosłupa, opór tkanek może być podwyższony, jednakże wydolność najczęściej nie jest przez to ograniczona.

4.9 Praca oddechowa

Do oddychania niezbędna jest praca mięśni oddechowych, które muszą pokonać opory sprężyste płuc i klatki piersiowej, opory lepkości przepływu powietrza, a także opory tkanek. Fizycznie praca jest iloczynem siły i przesunięcia. Ważne:

Praca oddechowa jest iloczynem ciśnienia i objętości, czyli jest to praca konieczna do zmiany objętości (V) z wartości V, do wartości V₂ przeciw ciśnieniu (p):

A = p x AV

(AV = V₂ - Vi, p = ciśnienie oplucnowe; V = objętość ptuc).

W czasie spokojnego oddychania praca jest wykonywana przez mięśnie oddechowe niemal tylko w czasie wdechu; wydech przebiega biernie dzięki elementom sprężystym rozciągniętym w czasie wdechu.

4.9.1    Praca ruchu płuc

Praca rozciągania płuc może zostać wyliczona z pomiaru objętości oddechowej i ciśnienia opłuc-nowego. Ciśnienie niezbędne do rozciągnięcia płuc składa się z następujących ciśnień:

-    ciśnienia niezbędnego do pokonania retrakcji sprężystej,

-    ciśnienia niezbędnego do pokonania oporów przepływu w drogach oddechowych,

-    ciśnienia niezbędnego do pokonania oporu tkanek. Główna część pracy oddechowej, w czasie wdechu ok. 3/4, służy pokonywaniu oporów elastycznych, 1 /4 - pokonywaniu oporów przepływu. Im wyższe są objętości oddechowe, tym większe opory sprężyste i w wyniku tego większa niezbędna praca oddechowa.

4.9.2    Zużycie tlenu przez mięśnie oddechowe

Praca wykonywana przez mięśnie oddechowe w warunkach spoczynku jest nieznaczna, odpowiednio niewielkie jest też zużycie tlenu: ok. 3 mł/min lub mniej niż 2% całkowitego zużycia tlenu. Przy wzroście wysiłku oddechowego wzrasta również zużycie tlenu, o ok. I ml/min na 1 1 wzrostu wentylacji minutowej. Przy niektórych schorzeniach płuc praca oddechowa także wyraźnie wzrasta.

Współczynnik sprawności wentylacji. Współczynnik sprawności oznacza stosunek pracy oddechowej do zapotrzebowania na energię:

Współczynnik _ praca oddechowa ^ sprawności (%) zapotrzebowanie na energię

Współczynnik sprawności mięśni oddechowych jest bardzo niewielki: wynosi tylko 5-10%, co oznacza, że mięśnie oddechowe zużywają przy pracy mechanicznej 10-20 razy więcej 0₂ niż do wytworzenia podobnej ilości energii cieplnej.

5 Krążenie płucne

Płucny układ krążenia jest zbudowany w następujący sposób:

-    pompa: prawa komora,

-    układ rozprowadzający: tętnice i tętniczki,

-    układ wymiany: włośniczki płucne,

-    układ zbiorczy: żyłki i żyły.

Najważniejszym zadaniem krążenia płucnego jest płucna wymiana gazowa. Odbywa się ona w kapi-larach płucnych. Płucny układ krążenia jest również nazywany „małym układem krążenia”, przede wszystkim z powodu następujących odmienności:

-    niskiego ciśnienia oraz

-    niskiego oporu naczyniowego.

Ważne:

I Ilość krwi przepływająca w ciągu minuty przez krążenie płucne odpowiada ilości przepływającej przez systemowy układ krążenia.

Tętnice płucne. Pierwszych 6 generacji drzewa tętnicy płucnej tworzą elastyczne tętnice, generacje od 7 do 10 są tętnicami przejściowymi, natomiast dalej aż do oskrzelików końcowych występują tętniczki mięśniowe. Elastyczne tętnice płucne są nadzwyczaj rozciągliwe, a ich podatność jest 10-krotnie większa, niż podobnych tętnic systemowych. W przypadku, gdy wzrasta ciśnienie wewnątrznaczyniowe poszerzają się tętniczki.

Tętniczki. Tętniczki krążenia płucnego nie są typowymi naczyniami oporowymi, jak w krążeniu dużym. Leżą one już w przegrodzie międzypęche-