larsen0744

744 II Anestezjologia ogólna

roztwory elektrolitów, których skład jest jeszcze bardziej zbliżony do osocza. Mleczan jest zastąpiony w nich octanem. Tego typu roztwory to np. Ionosteril i Eufusol.

6.1.4    Roztwór mleczanowy Ringera w 5% glukozie

Roztwór ten o osmolarności 545 mOsmol/1 jest wyraźnie hipertoniczny względem osocza; dostarcza on wodę, elektrolity oraz kalorie. Przy zastosowaniu niewielkiej szybkości wlewu 0,5-0,75g/ kg/godz., najczęściej nie dochodzi do wystąpienia diurezy osmotycznej. Po zmetabolizowaniu glukozy, roztwór staje się niemalże izotoniczny w stosunku do osocza. Zamiast roztworu mleczanowego Ringera w 5% glukozie, często stosowane są roztwory zmodyfikowane, np. Sterofundin G5.

Oprócz opisanych powyżej roztworów standardowych, dostępnych jest wiele preparatów handlowych o specjalnym składzie. W przeważającej części są one zbędne, przede wszystkim dlatego, że w razie wystąpienia konkretnych wskazań, odpowiednie mieszanki mogą zostać w bardzo prosty sposób przygotowane przez samego lekarza.

6.1.5    5% roztwór glukozy

5% roztwór glukozy zawiera 50 g glukozy w I 1 wody. Roztwór ten jest hipotoniczny (253 mOsmol/I); wartość pH wynosi 4,5. Glukoza zostaje w organizmie zmetabolizowana i dostarcza 200 kcal (836 kJ). Po jej zmetabolizowaniu roztwór nie zawiera żadnych aktywnych ośmotycznie substancji, jedynie samą wodę. Dlatego istotne jest to, że:

f 5% roztwór glukozy nie jest odpowiedni do uzupełniania izotonicznych strat płynu z przestrzeni zewnątrzkomórkówej.

Może natomiast służyć do uzupełniania niewidocznych strat płynów bezelektrolitowych (zob. pkt 4) oraz do dostarczania kalorii. Wartość kaloryczna roztworu jest jednak tak niewielka, że należałoby podać wiele litrów, aby pokryć dzienne zapotrzebowanie kaloryczne. W praktyce klinicznej istotne jest to, że;

ł Podanie dużej ilości 5% roztworu glukozy prowadzi do wystąpienia hemodylucji; objętość płynu wewnątrz- i zewnątrzkomórkowego wzrasta, a stężenie sodu w surowicy się obniża.

6.2 Roztwory koloidów

Koloidy są to wielkocząsteczkowe substancje, służące przede wszystkim do zastępowania osocza oraz wyrównywania strat objętości wewnątrznaczyniowej. Można je podzielić na koloidy naturalne, takie jak: albuminy ludzkie, roztwory' białek osocza, świeżo mrożone osocze (FTP), oraz koloidy sztuczne: hy-droksyetylowana skrobia (HES), dekstran, żelatyna.

Koloidy wytwarzają ciśnienie onkotyczne, a wńęc mają zdolność wiązania odpowiedniej ilości wody. W przeciwieństwie do krystaloidów, koloidy nie mogą przechodzić swobodnie przez błony naczyń włosowatych, dlatego pozostają dłużej w obrębie światła naczyń.

Efekt objętościowy i czas przebywania w' naczyniach koloidów uwarunkowany jest przede wszystkim ich następującymi właściwościami:

-    wielkością cząsteczki,

-    stopniem dyspersji roztworu,

-    ciśnieniem koloidoosmotycznym,

-    lepkością,

-    rozpadem i wydalaniem.

Ze względu na efekt objętościowy, koloidy można podzielić na:

Środki zwiększające objętość osocza. Są to koloidy, których ciśnienie koloidoosmotyczne jest wyższe niż osocza. Wywołują one przemieszczanie się płynu ze śródmiąższu do światła naczyń, dlatego ich efekt objętościowy jest większy niż ilość podanego roztworu. Do środków zwiększających objętość osocza należą: roztwory hydroksyetylowanej skrobi (HES), dekstrany i 20% roztwór albumin ludzkich.

Środki osoczozastępcze. Ciśnienie onkotyczne tych koloidów jest takie samo jak osocza, dlatego nie powodują one przemieszczania się płynu z przestrzeni zewnątrzkomórkówej do układu naczyń. Ich efekt objętościowy odpowiada ilości podanego roztworu. Środkami osoczozastępczymi, według tej definicji, są np. roztwory żelatyny i 5% roztwór albumin ludzkich.

Koloidy naturalne są drogie, a ich dostępność jest ograniczona; poza tym niektóre preparaty wykazują specyficzne ryzyko wywołania infekcji (zob. rozdz. 28). Dostępność koloidów sztucznych jest natomiast nieograniczona, są bardziej trwałe i można je dłużej przechowywać. Oprócz tego są znacznie tańsze i pozbawione ryzyka wywoływania zakażenia (ale ryzyko wywołania BSE nie zostało dotychczas całkowicie wykluczone). Dlatego istotne, jest to, że: