337
8.5. Ramowe procesy technologiczne walów stopniowanych
przedstawia większych trudności. Ten sposób obróbki jest jednak rzadko narzucany przez konstruktorów. Znacznie częstsze są przypadki, kiedy konstruktor wymaga hartowania powierzchniowego tylko niektórych czopów, wyznaczając odpowiednią stal wysokowęglową.
Jedyną poprawną metodą obróbki w takich przypadkach jest nagrzewanie czopa prądami wysokiej częstotliwości i następnie chłodzenie (hartowanie indukcyjne). Tylko tak dokonana obróbka może dać zadowalające wyniki. Aby obrabiać tą metodą, należy mieć agregat do wytwarzania prądów wysokiej częstotliwości.
Jako metodę zastępczą można przyjąć hartowanie za pomocą kolejnego podgrzewania poszczególnych czopów palnikiem acetylenowo-tlenowym. Zadowalające wyniki otrzymuje się tylko wówczas, gdy za palnikiem następuje od razu chłodzenie, a operacja jest wykonywana albo na specjalnym urządzeniu, albo np. na starej tokarce, która zapewnia równomierną prędkość obrotową wału i równomierny przesuw palnika. Metodę hartowania powierzchniowego dokładniej opisano w rozdz. 5.
Grupa bardzo dokładnych części maszyn, jak śruby pociągowe i wrzeciona obrabiarek, wymaga obróbki cieplnej wyżarzaniem podczas procesu technologicznego.
Wyżarzanie takie wykonuje się zazwyczaj na początku procesu, ewentualnie po obróbce zgrubnej. Polega ono na nagrzaniu wsadu do odpowiedniej temperatury, wygrzaniu go przez krótki czas i ochłodzeniu w spokojnym powietrzu. Wykonuje się je w celu usunięcia naprężeń powstałych podczas kucia, walcowania lub odlewania.
Obróbka skrawaniem również powoduje powstawanie naprężeń. Przyspieszenie usunięcia naprężeń jest możliwe wskutek zastosowania tzw. stabilizowania, polegającego na wygrzewaniu stali w dość niskiej temperaturze 100-rl60°C przez dłuższy czas. Proces stabilizowania prowadzi się po obróbce kształtującej, a niejednokrotnie podczas obróbki wykańczającej. Uproszczony ramowy proces technologiczny będzie się przedstawiał następująco:
1) przecinanie materiału,
2) prostowanie,
3) nakiełkowanie,
4) obróbka zgrubna,
5) wyżarzanie odprężające,
6) obróbka kształtująca,
7) stabilizowanie,
8) obróbka wykańczająca wstępna,
9) stabilizowanie,
10) obróbka wykańczająca ostateczna,
11) obróbka bardzo dokładna,
12) kontrola jakości.