Przedsiębiorstwo turystyczne w gospodarce wolnorynkowej G Gołembski (115)

116 V. Organizacja i finanse przedsiębiorstw turystycznych

usługi albo zaraz po wyświadczeniu usługi, bądź nawet z kilkutygodniowym opóźnieniem.

W hotelu - typowym wytwórcy usług - występuje sytuacja odwrotna. Koszt poniesiony zostaje wcześniej (przygotowanie pokoju hotelowego), a zapłata następuje po wykorzystaniu miejsca.

Koszty w przedsiębiorstwach rozpatrywać można w różnych przekrojach ewidencyjnych. Podstawowymi są układ rodzajowy i kalkulacyjny kosztów. Do kosztów rodzajowych zaliczamy: amortyzację, zużycie energii i materiałów, usługi obce, wynagrodzenia wraz z narzutami, podróże służbowe i pozostałe (podatki, opłaty, ubezpieczenia, reklama itp.).

W hotelu do najważniejszych pozycji należą wynagrodzenia i świadczenia na rzecz pracowników. Wartość tej pozycji wynosi około 30% wszystkich kosztów rodzajowych. Możliwość obniżki tych kosztów, szczególnie w obiektach sezonowych, tkwi w sezonowym zatrudnieniu. W małych obiektach prywatnych rolę personelu przejmuje rodzina właściciela. Dużą rolę odgrywa też amortyzacja. Jej wielkość uzależniona jest oczywiście od wartości środków trwałych, których wysokość w dużych obiektach waha się w zależności od kategorii od 4000 do 6000 PLZ na 1 miejsce noclegowe¹. Duży wpływ na wartość zysku mają też koszty usług obcych. Dlatego hotele starają się zmniejszyć ten udział. Typowym przykładem są usługi pralnicze, usługi telekomunikacji, usługi transportowe. Zużycie materiałów i energii jest wysokie i szczególnie w przypadku energii często niezależne od frekwencji.

Biuro podróży - tour operator nie ma tak wysokich kosztów rodzajowych. Wynagrodzenia stanowią najwyższą pozycję tych kosztów, natomiast ich wysokość bezwzględna jest nieporównywalnie mniejsza od hotelu. Duży tour operator wysyłający grupy na cały świat zatrudnia około 30 osób, podczas gdy średniej klasy hotel o 200 miejscach noclegowych - co najmniej dwa razy tyle pracowników. Obroty obydwu firm są nieporównywalne. Największą rolę w biurach odgrywają usługi obce, bowiem nie są one w stanie realizować idei swego produktu turystycznego własnymi siłami. Jedną z istotnych pozycji są usługi przewoźników (transport lotniczy, autobusowy, morski). Pozostałe pozycje kosztów rodzajowych nie odgrywają w biurach zasadniczej roli.

W układzie kalkulacyjnym przyjmuje się związek kosztów z poszczególnymi usługami wytwarzanymi w jednostce gospodarczej². Dlatego koszty dzielimy na bezpośrednie, pośrednie i ogólnozakładowe.

Według cen z 1996 roku.

St. Koc, J. Matuszkiewicz, Sprawozdawczość finansowa i jej analiza, Centrum Informacji Menedżera, Warszawa 1.993, s. 24.