s20 2

KRYTYCZNE STUDIA NAD BEZPIECZEŃSTWEM

zawodowo”. Iloczucic braku bezpieczeństwa jest produktem dyskursu bezpieczeństwa. toczenie imigracji, zorganizowanej przestępczości i terroru tworzy obraz zagrożenia.

Na lamach założonego przez siebie pisma Xuliures & Conflicls" Bigo dokumentuje praktyki bezpieczeństwa na poziomie mikro różnych instytucji. Mobilizację na rzecz bezpieczeństwa realizują aktorzy, którzy zawodowo zajmują się produkowaniem wiedzy o bezpieczeństwie, tacy jak policja czy straż graniczna. Zdolność do sckurytyzacji zależy także od konstrukcji wypowiedzi. Większą zdolność sckurytyzacyjną mają wypowiedzi profesjonalistów, które definiują zagrożenia w racjonalnym, technicznym języku. Zajmowanie uprzywilejowanej pozycji w państwie i powiązania transnarodowe umożliwiają aktorom przekształcenie danego problemu w problem bezpieczeństwa, co służy realizacji ich interesów. Sekurytyzacja jest więc wynikiem walki o władzę, w której uczestniczą politycy i wysocy urzędnicy.

W ujęciu szkoły paryskiej bezpieczeństwo jest stanem, a niebezpieczeństwo - jego negatywnym odpowiednikiem. Pojęcia te są nierozerwalnie ze sobą powiązane: bezpieczeństwo jednego podmiotu prowadzi nieuchronnie do niebezpieczeństwa innego podmiotu. Koncepcja niebezpieczeństwa przypomina więc realistyczny dylemat bezpieczeństwa w tym sensie, że w obu wypadach bezpieczeństwo ma charakter relacyjny. Jednak w ujęciu szkoły paryskiej bezpieczeństwo i niebezpieczeństwo nic odnoszą się wyłącznic do państw, lecz także do innych aktorów⁴⁰,

W koncepcji pola (nie)bezpieczeństwa Didicra Bigo występują, analogicznie do pola magnetycznego, dwa przeciwstawne bieguny, a bezpieczeństwo jednych wywołuje w sposób konieczny niebezpieczeństwo innych. Zarządzanie (nie)bczpicczeńsiwem polega m m. na zbieraniu danych, monitorowaniu i zatrzymywaniu cudzoziemców, czemu towarzyszy zwiększona mobilność tych, którzy są godni zaufania. Nic można być pewnym, żc szersze wprowadzenie środków przymusu zmniejsza poziom niebezpieczeństwa. Czy na przykład użycie środków przemocy w celu zmniejszenia niebezpieczeństwa terroru lub nielegalnej imigracji rzeczywiście przyczynia się do zmniejszenia poziomu tych zjawisk? Wzrost liczby policjantów na ulicach w celu zmniejszenia poziomu agresji może sprawiać wrażenie, że dzieje się coś złego i zwiększyć poczucie zagrożenia⁴¹.

** Didicr Bigo. Globaliied (MstcuMy: 77x- Fkidandihe Ban-opiimn, w: Didier Bigo. Anasmsw Tsoukala (red.), Insrcuriiy and Liberty: lliiberal Pructkts oj Liberał Rrgimcs ajier 9/11. London. New York: RoUledge 200$, i. 1!. ^w !Vo|)lc', Vaughan-Willinms. 2010, s. 70.

⁴¹ DiJicr Bigo, Iniemaiłonal Fohncat Sociołosy, w: Paul D. Williams (red >, Security Siudtcs: A>\ Iniroduaton, London. NcwYoit: Routlcdge 200$. s. 12-S.

Jcf I luysmans prowadził badania nad instytucjonalnymi uwarunkowaniami bezpieczeństwa. Badacz odchodzi od przypisywania bezpieczeństwu określonego znaczenia - na przykład zachowania terytorium państwa czy emancypacji - koncentrując się na politycznych funkcjach, jakie bezpieczeństwo pełni w życiu społecznym. Bezpieczeństwo jest „grubym znacznikiem" Uhlck signifier), odzwierciedla nasze postrzeganie samych siebie, relacje z naturą i innymi istotami ludzkimi. Różne artykulacje bezpieczeństwa określają różne wartości, na których wspólnota polityczna jest ufundowana"

I luysmans odwołuje się do foucaultowskiego pojęcia bezpieczeństwa jako techniki rządzenia, która kształtuje postę|K)wanic jednostek i grup społecznych w kierunku określonego celu. Wiedza ekspercka i technologia w dziedzinie bezpieczeństwa odgrywają ważną rolę w powstawaniu relacji społecznych. Kontrola granic umożliwia cksternalizację zagrożeń, a gromadzenie informacji o populacji, monitorowanie i pobieranie odcisków palców umożliwia internalizację zagrożeń". Krytyczne studia granic przyjmują perspektywę biopolityczną, gdzie punktem odniesienia jest populacja, a nic terytorium. Bezpieczeństwo jest metodą zarządzania populacją, która ujawnia się w dzieleniu imigrantów na różne kategorie. Granice są miejscem kontroli za pomocą technik nadzoru i klasyfikacji ludzi na obywateli i obcych, pozbawionych praw*⁴.

Bezpieczeństwo nie jest narzędziem służącym do pasywnej analizy polityki. ale polityczną techniką nadawania ram i słrukturalizowania stosunków społecznych. Jeśli jednostki są określane w kategoriach humanitarnych, mają swoje prawa i spotykają się ze współczuciem, tymczasem gdy są określane w kategoriach bezpieczeństwa, stają się przedmiotem wykluczenia. Badacze analizują negatywne konsekwencje sekurytyzacji strefy Schengen, „walki” z nielegalną emigracją i wprowadzenia nowych praktyk i form bezpieczeństwa w Unii Europejskiej⁴*.

I luysmans zastanawia się, dlaczego polityka migracyjna jest częścią polityki bezpieczeństwa, a nic na przykład polityki ekonomicznej, i jakie są konsekwencje ujmowania jej w kategoriach bezpieczeństwa, a nie.

Jcf lluysmans, Security? Whai Do You klean? Frum Coneept to Thuk Signtfter. .F.uropcan Journal ot Imcmalioiul Rcladoiu* 1998, i. 4, nr 2. s. 226-255.

“ Jcf Huysmans. Efekt ipiU<r.tr iperspektywy Foueauitowskiej: wolno# i be&kcieAslwo w Unii Europejskiej, „Nowa Europa* 2006. i. 2. nr 4. s. 34.40.

⁴⁴ Nocl Parker, Nick Vaughan-W'illiainv. Lines In the Sand? Terwunls u» Agenda for Cruical fbrder Siudńrs, .CieopoOl/cs" 2009.1. 14. nr I. s1-6. Patrz szerzej Claudia Ar.Klau. Reihinking Jraffickutg of Women Młtics out of SeeurUy, London, New York: Palgravc Macimllan 200S.

⁴¹ William Wjltcrs. Jens Hennk Haahr. Rządzenie Europą, tłum. Jan Grzymski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2011. s. 141-174.