skanuj0052 (Kopiowanie)

7.6. Wydalanie substancji leczniczych z potem

Nabłonek gruczołów potowych szczególnie łatwo przepuszcza niezjonizowane substancje lecznicze. Ze znanych substancji leczniczych w dużej ilości wydalana jest z potem witamina B_x, co wykorzystuje się jako czynnik zapobiegający ukąszeniom komarów w okolicach, w których panuje zimnica.

Do substancji niez jonizowanych wydalanych z potem należą: alkohol etylowy, fenazon, mocznik, słabe kwasy, sulfonamidy, kwas benzoesowy, słabe zasady (jak wspomniana witamina B_x).

' < \

7.7. Wydalanie substancji leczniczych przez płuca

Wydalanie substancji leczniczych przez płuca odbywa się przez dyfuzję. Substancja dobrze rozpuszczalne w tłuszczach (np. wziewne leki do znieczulenia ogólnego, alkohol, olejki eteryczne) szybko wydalają się przez płuca. Wydalanie w tych przypadkach zależy od wielkości przepływu krwi przez płuca oraz od prawidłowej wentylacji.

■ Niektóre substancje lecznicze wydalane przez gruczoły błony śluzowej oskrzeli zwiększają czynność wydzielniczą tych gruczołów, działając wy-krztuśnie.

8. DOŻYLNE PODAWANIE SUBSTANCJI LECZNICZYCH

8.1. Budowa naczyń krwionośnych

Naczynia krwionośne tworzą układ rur, którymi płynie krew. Rozróżnia się tętnice doprowadzające krew z serca do narządów ciała, żyły odprowadzające krew z narządów do serca oraz naczynia włosowate rozprowadzające krew do tkanek. W różnych odcinkach układu krwionośnego panuje różne ciśnienie hydrostatyczne i hydrodynamiczne krwi, co uzasadnia zróżnicowaną budowę ściany naczyń.

Naczynia żylne mają ściany złożone z osłonki wewnętrznej, środkowej i.zewnętrznej. W żyłach, w związku z niższym niż w tętnicach ciśnieniem krwi, ściany są cieńsze, a budowa ich jest bardziej uzależniona od otaczających je tkanek. Na uwagę zasługuje również wyraźne zróżnicowanie budowy w zależności od tego czy pochodzą z górnej czy z dolnej części ciała.

Niektóre żyły mają podwójne błony wewnętrzne zwane zastawkami. Tworów tych nie mają żyły małe, żyły trzewne oraz żyły główne górne i dolne. Więcej zastawek mają żyły w dolnej części ciała, w której ich rola polega na przeciwstawianiu się ciśnieniu hydrostatycznemu.

Ściany żył małych i średnich odznaczają się znaczniejszą przepuszczalnością niż ściany tętnic.

Tętnice, ze względu na wielkość, dzieli się na duże, średnie i małe. Ściany ich zbudowane są z 3 zasadniczych błon różniących się wyraźnie od siebie w zależności od wielkości naczynia. Od wielkości tętnic zależy też przepuszczalność ich ścian. Przepuszczalność ścian tętnic małych jest kilkakrotnie mniejsza od przepuszczalności naczyń włosowatych, tętnic średnich jest znikoma, natomiast ściany tętnic dużych są nieprzepuszczalne.

Naczynia włosowate spełniają podstawową rolę w utrzymaniu stałości środowiska wewnętrznego tkanek. Jest to główny składnik jednostki mikro-krążenia, które obejmuje ponadto tętniczki, tętniczki przedwłosowate, zwieracze przedwłosowate, żyłki i zespolenia tętniczo-żylne. Naczynia włosowate o przekroju 4-6 pm odgałęziają się częściowo od tętniczek a po części od tętniczek przedwłosowatych.

Czynnościowo naczynia mikrokrążenia dzieli się na naczynia oporowe, naczynia doprowadzające i odprowadzające, pojemnościowe i przeciekowe. Najistotniejsze znaczenie, z punktu widzenia biofarmacji, mają naczynia wymiany, w skład których wchodzą przede, wszystkim naczynia włosowate. Przez ściany tych naczyń przechodzą bowiem składniki krwi i płynu tkankowego bądź na zasadzie dyfuzji, bądź na zasadzie sączenia i wchłaniania. Przepływ krwi przez naczynia włosowate oraz gęstość ich rozmieszczenia wyraźnie

Dożylne podawanie substancji leczniczych 103