472 Zarządzanie ryzykiem finansowym
który zmienił się dla niego najkorzystniej. Przypuśćmy na przykład, że jakiś inwestor waha się, czy zająć pozycję w niemieckim wskaźniku cen akcji - Deutsche Aktienindex (DAX), czy też we wskaźniku brytyjskim - Financial Times Stock Exchange Index (FTSE). Inwestor taki może zakupić „dwubarwną” opcję tęczową skonstruowaną w taki sposób, że dochód z niej będzie zależał od zmiany poziomu tego ze wskaźników, który zachowa się dla inwestora korzystniej. Gdyby wskaźnik FTSE wzrósł o 13%, a DAX spad! o 6%, posiadacz opcji osiągnąłby zysk oparty na wzroście FTSE - ponieważ zmiana tego wskaźnika byłaby dla niego korzystniejsza.
Opcje tęczowe mogą również opiewać na aktywa należące do różnych kategorii. Z początkiem lat 90. popularna była kombinacja w postaci dwubarw-nej opcji tęczowej opartej na wynikach indeksu cen akcji i indeksu cen obligacji. Inwestor niepewny, w który rodzaj papierów wartościowych powinien zainwestować, mógł zakupić opcję dwubarwną tak skonstruowaną, że jej opłacalność w okresie ważności była określona względnymi wynikami rynku akcji i obligacji. Gdyby w dniu wygaśnięcia okazało się, że rynek akcji wzrósł o 10%, a rynek obligacji tylko o 5%, dochód inwestora byłby oparty na wzroście indeksu cen akcji.
Jak już wspomnieliśmy, opcje tęczowe mogą się różnić pod względem struktury opłacalności. W podanych przez nas przykładach dochód inwestora zależał od „lepszej” zmiany cen, ale może również zależeć od gorszego dla niego zachowania się ceny jednego z dwu walorów pierwotnych. Opcje tęczowe mogą wreszcie opiewać na sumę wyników dwóch walorów lub różnicę pomiędzy tymi wynikami. I tak na przykład opcja tęczowa na marżę pozwala posiadaczowi zainkasować różnicę pomiędzy wynikami dwóch walorów. Inwestor z pozycją we wskaźniku DAX, który chce przerzucić ekspozycję na wskaźnik FTSE, może zatem nabyć opcję tęczową rozłożoną. Dochód z tej opcji będzie zależny od różnicy pomiędzy wynikami obu wskaźników - ale tylko wtedy, gdy FTSE osiągnie lepsze wyniki niż DAX. Gdyby FTSE wzrósł do 13%, a DAX spadł do 6%, posiadacz opcji osiągnąłby zysk oparty na różnicy pomiędzy tymi wynikami obu wskaźników, równej 7%. Inwestor, który posiada opcję tego typu oraz portfel akcji niemieckich, osiąga w gruncie rzeczy zysk taki, jakby miał portfel akcji brytyjskich (pomijając koszt zakupu opcji). Opcja taka może być korzystna dla inwestora, który z powodów strukturalnych nie może sprzedać aktualnie posiadanego portfela.
Swapy różnicowe i opcje różnicowe
Swapy różnicowe (diff swaps) - zwane również swapami indeksowanymi krzyżowo albo swapami ąuanto - pozwalają użytkownikowi wykorzystać różnicę pomiędzy stopami procentowymi na różnych rynkach bez narażania się na ry-