341

A HibUl. IM1U.1 .Vv»i .«»•»».--u, r ), buui :uO ISBN D4H1II ł-7. © l>. WN TOS >«}

113 KWASY I ZASADY WEDŁUG BftCNSTEDA    341

Cząsteczka wody. pobierając proton od cząsteczki HO. będącej kwasem A,, odgrywa rolę zasady B_; W wyniku tej reakcji uzyskujemy jon chlorkowy, stanowiący zasadę Bi sprzężoną z kwasem HCI. oraz jon H.O*. stanowiący kwas A, sprzężony z zasadą B_;. tj. z wodą.

Zgodnie z definicją Bnmstcda funkcję kwasu może spełniać nie tylko cząsteczka obojętna, ale również jon ujemny lub dodatni:

HSO, + H.O * SO;* + HiO*

NHJ + HjO NH» + HiO^ł

Każda z wymienionych tutaj reakcji stanowi reakcję pomiędzy dwiema parami sprzężonych z sobą kwasów i zasad.

Proces dysocjacji zasady stanowi również podobnego typu protolityczną reakcję kwasowo-zasadową

NH. + H.O^NHr+OH-

W tym przypadku jednak cząsteczki wody spełniają odmienną funkcję niż. w przypadku dysocjacji kwasu. Są mianowicie donorami (dawcami) protonów, a nie akceptorami, jak poprzednio. W tutaj przedstawionej reakcji kwasem sprzężonym z zasadą NIK jest jon amonowy NU*, natomiast zasadą sprzężoną z kwasem 11,0 — jon wodorotlenkowy OH~.

Innym przykładem dysocjacji zasad jest reakcja

COC + H,0 «± HCOr + OH*

Jak z powyższych równań wynika, również i zasady mogą być cząsteczkami obojętnymi, jonami ujemnymi lub dodatnimi. Przykłady różnych kwasów i zasad w sensie definicji BrOnsteda zestawiono w tabl 11.2.

Tablica 11.3. Przykłady kwasów i zasad Brónsied* u roziworacłi wodnych

	Kwasy	Zasady
Cząsteczki	HF. HCt. HBi. HI. HCtO<. H.SO,. HNO,.	NH,. N:Hł. NH;OH. N(CH,),. H:0
obojętne	H.PO,. H;S, CH.COOH. H.O
Kationy	11,0*. Nit;. (CrtłljO)*]’*. jAKHjO)*)’*	|AI(H.O),OHJ^!\ (Fel H,O),OH)'*
Amony	HSO;. H.PO;. HPO* .HS	f-.ct.Bt .r,cio;.HSO;.soj . upoi. po; . on . o^2*

Należy też podkreślić, że wodorotlenek potasu i inne wodorotlenki metali nie stanowią właściwie zasad w sensie teorii Bronstcda. Zasadą jest zawarty w nich jon OH wykazujący silne powinowactwo do protonów:

OH +H.O- ^2H_;0