Bronk Socjologia religii

nej. zmierza jednak do uchwycenia społecznych form rełigii, utrwalonych w przeszłości i pojawiających się współcześnie, o ile są one nacechowane kulturowo, społecznie i instytucjonalnie" [W. Piwowarski 1986 s. 65],

Zdaniem wielu socjologów z powodu powszechności i ważności zjawisk religijnych nie można zrozumieć adekwatnie społeczeństwa, jeśli nie uwzględni się obecności i roli religii. W chwili powstania przedmiotem socjologii religii były głównie społeczeństwa i religie ludów niepiśmiennych, badane metodą porównawczą [M. Hiłl 1985 s. 115], Klasycy socjologicznego podejścia do religii (Śmile Durkheim, Vilfredo Pareto, Max Weber. Ernst Troeltsch. Joachim Wach) interesowali się m.in. religiami ludów niepiśmiennych, gdyż spodziewali się w ten sposób wyjaśnić religię w ogóle oraz religijną sytuację społeczeństw współczesnych. Później socjologia religii zajęła się szczegółowym badaniem konkretnych religii (Kościołów) społeczeństw zachodnich, głównie chrześcijaństwa , a następnie - przy wykorzystaniu wyników badań etnologii oraz antropologii społecznej i kulturowej - także innymi wielkimi religiami. W odróżnieniu od religioznawstwa, które interesuje się głównie eminentnymi zjawiskami religijnymi, kieruje ona swą uwagę na przejawy religijności w życiu codziennym.

Dzisiejsza socjologia religii przyjmuje, że religia jest istotnym pozytywnym fragmentem systemu społecznego, rządzącego się podobnymi prawami jak inne zjawiska społeczne. Religii nie można zrozumieć w oderwaniu od społeczeństwa: jej modyfikacja pociąga za sobą zmiany w społeczeństwie, i odwrotnie. Z drugiej strony należy odróżniać między społeczną funkcją religii a systemem religijnych wierzeń i instytucji. Podtrzymując pytanie, czy religia jest koniecznym aspektem życia społecznego czy też zginie ona w trakcie rozwoju społeczeństw nowoczesnych, socjologia religii zdaje sobie sprawę, że każda odpowiedzieć jest tutaj częściowo konwencjonalna, gdyż zależy od rozumienia religii, czyli jej definicji. Jednak „żaden z socjologów nie sformułował takiej definicji religii. która by mogła uzyskać powszechną zgodę” [W. Piwowarski 1983 s. 51],

W zależności od orientacji metodologicznej (i filozoficznej) socjologia religii odróżnia dwa typy definicji religii (czy raczej religijności): funkcjonalną i substancjalną. Obie sprawiają trudności przy operacjonalizacji, tj. empirycznym zastosowaniu²⁴. „Definicje funkcjonalne w ogóle nie określają tego, co