W pierwszej próbie należy wlać do miski mieszarki 125 g wody, następnie wsypać 500 g cementu (wsypywanie cementu nie powinno trwać krócej niż 5 s i nic dłużej niż 10 s). Moment po wsypaniu całej ilości cementu traktowany jest jako czas początku badania. Następnie należy uruchomić mieszarkę na 90 sekund z małą prędkością, po czym zatrzymać i w ciągu 15 sekund zgarnąć przylegający do ścianek miski zaczyn. Uruchomić ponownie mieszarkę i mieszać przez dalsze 90 sekund na wolnych obrotach. Po zatrzymaniu mieszarki zaczyn należy przelać, bez nadmiernego wstrząsania, do ebonitowego pierścienia ustawionego na szklanej płytce, wyrównać powierzchnię i współśrodkowo ustawić pod bolcem aparatu Vicata. Następnie opuścić bolec do zetknięcia z powierzchnią zaczynu, przetrzymać 1 do 2 sekund i swobodnie zwolnić część ruchomą aparatu, tak aby bolec mógł zagłębiać się w zaczyn. W czasie nie dłuższym niż 30 s po zatrzymaniu się bolca należy dokonać na skali odczytu głębokości jego wniknięcia w zaczyn. Próbę zanurzania bolca należy przeprowadzić po 4 minutach od zakończenia wsypywania cementu do wody.
Zaczyn ma konsystencję normową, jeżeli odległość dolnej powierzchni bolca od dna pierścienia wyniesie 6 ±1 mm. Oznacza to, że już w pierwszej próbie udało się dobrać właściwą ilość wody. Jeżeli bolec zatrzyma się powyżej 7 mm, oznacza to, że wykonany zaczyn jest zbyt gęsty i w drugiej próbie należy zwiększyć ilość ;
wody, jeśli natomiast bolec zatrzyma się niżej niż 5 mm - ilość wody w drugiej ;
próbie należy zmniejszyć. Po każdej próbie należy natychmiast oczyścić bolec. ; j
Opisane postępowanie należy powtarzać aż do uzyskania pożądanego zagłę-hienia bolca.
Po każdej próbie należy odnotować głębokość zanurzenia bolca oraz zawar- ■ tość wody w zaczynie cementowym. Wyniki podaje się (z dokładnością do 0,5%) w procentach wody w stosunku do masy cementu.
Badanie prowadzi się w celu uzyskania zaczynów o stałej gęstości (stawiają- :;J» cych jednakowy opór zagłębiającej się ruchomej części aparatu Vicata). Trzeba je przeprowadzać metodą prób ze względu na różny stopień rozdrobnienia cementu.
2.2.4.2. Oznaczanie czasu wiązania
Oznaczanie czasu wiązania powinno odbywać się w pomieszczeniu do badań, o temperaturze 20 ± 1°C i wilgotności względnej powietrza co najmniej 90%. Rolę takiego pomieszczenia może spełniać odpowiednio duża komora klimatyzacyjna. Dopuszcza się również przechowywanie pierścieni z zaczynem w kąpieli wodnej o temperaturze 20 + 1°C.
Oznaczanie początku wiązania
W badaniu tym w aparacie Vicata należy umieścić igłę pokazaną na rys. 13b.
W celu wyrównania ciężaru części ruchomej aparatu, w górnej części trzonu należy umieścić dodatkowy ciężarek.
Badanie polega na sporządzeniu zaczynu o konsystencji normowej, tj. ; o recepturze ustalonej wcześniej metodą prób, a następnie wypełnieniu pierścienia w sposób opisany w punkcie 2.2.4.1. Zarówno pierścień, jak i szklana płytka powinny być wcześniej natłuszczone. Wypełniony pierścień należy ustawić współ-