CCF20090831020

CCF20090831020



I

16


Przedmowa


cały sens świata ziemskiego, a kierowąme jiwagi na to, co obecne jako takie ^ajr Gegenwartige ais solches) — nazwane teraz \ doświadczeniem \—■ uczynić czymś inte-



,16

i


A


1 \J


resującym i pełnym znaczenia *. Trudności dzisiejszego stanu rzeczy wydają się polegać na czymś wręcz przeciwnym: \ zainteresowanie człowieka tak bardzo skierowało się ku sprawom ziemskim, że potrzebny jest znowu taki sam przymus, by wznieść go ponad nie. | Duch stał się tak ubogi,.^że — podobnie jak człowiek wędrujący po piaszczystej pustyni marzy o kropli zwyczajnej wody — wydaje się teraz, szukając pokrzepienia, tęsknić tylko do jakiegoś wątłego uczucia bos-kości w ogóle. To, że tak niewiele duchowi obecnie wystarczą,... może być miarą tego, jak wiele utracił.

Ale taka powściągliwość w otrzymywaniu, lub też oszczędność w dawaniu, nie przystoi nauce. Kto szuka tylko zbudowania moralnego, kto ziemską różnorodność swojego istnienia oraz myśli pragnie otoczyć mgłą i w jakiś nieokreślony sposób rozkoszować się taką właśnie nieokreśloną boskością — kto tego pragnie, niech rozejrzy się, może znajdzie to wszystko gdzie indziej; bez trudu sam sobie coś uroi i znajdzie sposób, by się tym egzaltować. Ale filozofia musi wystrzegać się tendencji do tego, aby być budującą.

Jeszcze w mniejszym stopniu może ta rezygnująca z nauki powściągliwość rościć sobie pretensje do tego, że właściwa jej atmosfera entuzjazmu i mętności jest i5 czymś wyższym od nauki. Taka prorocza gadanina roi sobie, że trafia w samo centrum i głębię rzeczy, patrzy z pogardą na wszelką określoność (na opoę) i rozmyślnie trzyma się z daleka od pojęcia i koniecz-


. !.•*


,y.


1


* Mowa o epoce Odrodzenia i Oświecenia.


Przedmowa

17


ności jako od refleksji tkwiącej tylko w skończoności. "1\le tak, jak istnieje pusta szerokość, istnieje też pusta głębia; tak jak istnieje ekstensywność substancji wylewająca się w skończonej różnorodności, bez siły utrzymania razem tej różnorodności, tak też istnieje pozbawiona treści intensywność, która będąc samą tylko siłą1, bez ekspansji na zewnątrz, jest tym samym co powierzchowność^ Siła ducha jest tylko tak wielka, jak jej uzewnętrznienie się (Ausserung), jego głębia tylko tak głęboka, jak daleko duch odważy się sięgnąć swą ekspansją i w niej się zatracić)

Jednocześnie należy jeszcze zwrócić uwagę na to, iż taka substancjalna bezpojęciowa wiedza, twierdząc, że swoją własną jaźń zatopiła w istocie i że jej filozofowanie jest prawdziwe i święte, ukrywa sama przed sobą to, że zamiast być oddana Bogu musi — właśnie wskutek swej pogardy dla miary i określeń — bądź tolerować u siebie przypadkowość treści, bądź Bogu przypisywać swą własną dowolność. Ci, którzy zdają się na łaskę niepohamowanego wrzenia substancji, mniemają, że przez przytłumienie samowiedzy i rezygnację z rozsądku 1 stają się dziećmi Bo1

1

„Verstand“ tłumaczymy zgodnie z tradycją przez ^rozsądek", „Vemunft“ — przez „rozum“. Od czasów Kanta treść tych pojęć ulegała w różnych systemach filozoficznych różnym zmianom. Dla Hegla „Verstand“ jest formą świadomości (wyższą niż mniemanie i postrzeżenie)1 operującą prawami przyrodniczymi i innymi podobnymi „bezwzględnymi ogólnościamiu; narzuca on rzeczywistości pewną określonośó i traktujejją jako stałą w tych określeniach1 Natomiast rozum (Vernunft) jest duchem w tej jego postaci1 w której dialektycz-1 nie obraca on w niwecz wszystkie określenia pochodzące z rozsądku (Wissenschaft der Logik, wyd. Lassona, F. Meiner5 Lipsk 19511 t I, str1 6, w dalszym ciągu cytowane jako Logik)1 Hegel pokpiwa sobie z poznania rozsądkowego, jako poznania usztywniającego poję-


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
CCF20090831020 I 16 Przedmowa cały sens świata ziemskiego, a kierowąme jiwagi na to, co obecne jako
CCF20090831020 I 16 Przedmowa cały sens świata ziemskiego, a kierowąme jiwagi na to, co obecne jako
CCF20090831011 XXIV Przedmowa tłumacza mówi Marks —■ wielkość Fenomenologii polega na tym, że uchwy
CCF20090831027 30 Przedmowa zem przeciwieństwo między prawdą i jej stawaniem się. To stawanie się j
CCF20090831045 te Przedmowa cyjne pojęcie elementami oglądowymi, czynią je przez to czymś przyjemni
208 PLAN KONTYNUACJI „BUDOWY ŚWIATA HISTORYCZNEGO” Myślenie dyskursywne reprezentuje to, co jest zaw
CCF20090831133 242 Samowiedza istotne, powinno być zniesione. Z uwagi jednak na to, że dla niej obi
CCF20090831196 368 Rozton obserwujący Aby indywidualność duchowa mogła oddziaływać na ciało, ona sa
CCF20090214007 Przyczynowość była tu inaczej rozumiana niż w filozofii i fizyce arystotelesowskiej.
CCF20090303009 22 Wszechświat otwarty W każdym razie chciałbym tutaj wyraźnie stwierdzić to, co wid
110 111 2 110 3. Uiiwga jest wykonywana automatycznie. Co więcej, w centrum uwagi doświ czonego kier
kreotywnewss możliwości veouAS Sp. z o.o.Odnawiamy zasoby świata Zobacz wczyctko, <0 robimy na to
FunkcjonowanieRynku R09(4 285 o homogenicznym przedmiocie działania są usytuowane w pewnym oddaleniu
CCF20090514048 200 ll. Struktura nauki między naukami biologicznymi są oczywiste, o tyle nic nie ws

więcej podobnych podstron