CCF20091006034 tif

CCF20091006034 tif



stępnie”. Kiedy indziej znów spójnik ten nie dopuszcza zmiany porządku zdań współrzędnych, gdyż znaczy tyle, co „więc” lub „przeto”, jak np, w wypowiedzi: „Zasypało drogi i nie mogli dostać się do miasta”.

Intensjonalne domieszki w spójniku „i” języków etnicznych stają się widoczne także i wtedy, gdy zestawiamy go ze spójnikiem „a”, „zaś”, „ale”, „a także”, „a jednak”. Spójniki te, rozpatrywane z ekstensjonalnego punktu widzenia, nie różnią się pod względem znaczeniowym. Każdy z nich łączy z sobą dwa zdania, dając całość prawdziwą zawsze i tylko wówczas, gdy oba te zdania są prawdziwe; i na tym koniec. Ze stanowiska więc ekstensjonaliz-mu wszystko jedno czy powiemy: „Ty pójdziesz górą, a ja doliną”, czy też: „Ty pójdziesz górą i ja doliną”; „Nie przestajesz się spóźniać,, a tyle razy cię prosiłem” czy też „Nie przestajesz się spóźniać, ale tyle razy cię prosiłem”; „On się zgodził, natomiast ona nie” czy też „On się zgodził i ona nie”. Każda z powyższych Wypowiedzi złożonych mówi o parze zdarzeń czy stanów rzeczy. Niezależnie od tego, jaki spójnik łączy zdania współrzędne w obrębie takiej wypowiedzi, owe pary zdarzeń pozostają nie zmienione. Na przykład ostatniemu zdaniu złożonemu odpowiadają — w dowolnej kolejności — następujące dwa zdarzenia: on się zgodził, ona. się nie zgodziła.

Frege twierdził nawet (Frege, 1967: 246), że dotyczy to również spójnika „chociaż”, który — podobnie jak „ale” czy „a jednak” — sam nie wyraża sensu, lecz jedynie naświetla w swoisty sposób sens tych zdań, w których występuje, nie wpływając natomiast na ich prawdziwość, Stąd też — jak twierdził Frege — każde takie zdanie można zastąpić innym, mającym tę samą wartość logiczną. Wówczas jednak — przyznawał — owo naświetlenie sensu łatwo mogłoby się okazać niestosowne^ „tak jakby ktoś miał smutną pieśń zaśpiewać w sposób, wesoły”. Przykładem stosowanego naświetlenia sensu byłoby — z tego punktu widzenia — zdanie „Warszawa leży nad Wisłą i Toruń leży nad Wisłą”, odśpiewaniem zaś smutnej pieśni w sposób wesoły ™ „Warszawa leży nad Wisłą, chociaż < Toruń leży nad Wisłą” czy „Warszawa leży nad Wisłą, natomiast Toruń leży nad Wisłą”.

Wszystkie trzy powyższe wypowiedzi odnoszą się do tego samego, każda z nich natomiast co innego wyraża. Odnoszą się one do obiektywnego faktu, że Warszawa jest tak a tak położona, i faktu, że Toruń jest tak a tak położony. Przy tym jednak pierwsza wypowiedź wyraża po prostu przekonanie mówiącego, że tak się rzeczy mają. Druga wypowiedź dodatkowo wyraża jego opinię, iż fakt pierwszy, położenie Warszaw^, jest nieoczekiwany, jeśli się bierze pod uwagę fak^gdrugi, położenie Torunia, czy też że fakt pięrvj |y nie powinien mieć miejsca, skoro wystąpią arugi. Wreszcie trzecia wypowiedź wyrażaoprócz tego, co wyrażała pierwsza —- /jeszcze i pogląd mówiącego, że te dwa fakty, do których odnosi się całe zdanie złożone, mianowicie położenie Warszawy i położenie itorunia, kontrastują z sobą, przeciwstawiają się sobie czy są sprzeczne. Odnoszenie się zdania do zdarzeń, zjawisk czy stanów rzeczy jest jego własnością semantyczną, wyrażanie zaś przekonań, opinii, uczuć czy pragnień mówiącego jest własnością pragmatyczną zdania.

Czy intensjonalność omawianych spójników języka etnicznego polega tylko na tym, że w odróżnieniu od ekstensjonalnych funktorów języka logiki tym pierwszym przysługują pewne własności pragmatyczne? Sprawa jest dyskusyjna. Można utrzymywać, że np. rola „cho-

277


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
CCF20091006034 tif stępnie”. Kiedy indziej znów spójnik ten nie dopuszcza zmiany porządku zdań wspó
CCF20091006034 stępnie”. Kiedy indziej znów spójnik ten nie dopuszcza zmiany porządku zdań współrzę
CCF20090523070 tif KARL R. POPPER dziwy sposób opisywać ten sam fakt. Na przykład, jeśli opis „Piot
CCF20091001040 tif przykłady zdarzeń jednostkowych — to, że ten a ten otrzymał wczoraj taką ą taką
CCF20090910036 tif 386 Domysły w nadziei że wykryjemy w ten sposób własne błędy, że nauczą nas one
CCF20090523049 tif KARL R. POPPER elementów, które są sprawdzalne. Nie wiem, czy moja teoria jest p
CCF20091001027 tif dy obróci się w ruinę. Pies nigdy nie stanie się sosną, kamieniem, jeziorem ani
CCF20091001044 tif ków. Co się zaś tyczy znaków — a nie egzemplarzy znaków — oraz użyć znaków, wiem
CCF20091006026 tif gicznej, czyli prawdziwości lub fałszywości, zależne tylko od wartości logicznej
CCF20090523081 tif KARL R. POPPER nie postać dyspozycji. To, co zostaje w ten sposób przyswojone, j
CCF20091002021 tif wia budynek o „takim samym” wyglądzie jak ten.na niej; mapa fragmentu nieba odno
CCF20091002029 tif rych śię ten symbol odnosi. Ów pokazany przedmiot występuje wówczas w roli znak
CCF20091002041 tif jest naturalne, a o innym, że konwencjonalne J — czy też w praktyce krócej: że t
CCF20091002042 tif dem liczby pestek w pojedynczym owocu, to j wprawdzie zbiór rozpatrywany pozosta

więcej podobnych podstron