CCF20091006056 tif

jak gdyby nimi były, to jest poddajemy je ; rozumieniu. Oto samochód: można nim jeździć, ' ale również można go rozumieć, uczyniwszy zeń ; znak, np. znak sytuacji majątkowej właścicie- . ^; la i jego prestiżu społecznego. Samochód w roli / środka transportu nie* jest przezroczysty pod względem sfemiotycznym, natomiast z chwilą gdy posłużymy się wobec niego metodą inter^ pretacji, nabiera przezroczystości semiotyczne, V Może nawet służyć do porozumiewania się: y y niektórych krajach, kupując kosztowny i oka-/ zały samochód, mówimy w ten sposób sąsiadom: dobrze się nam powodzi, jesteśmy ważniejsi od was.

Semiotyka_M jako metoda interpretacji była uprawiana od najdawniejszych czasów: przez wróżbitów „przez tłumaczących znaczenie snów, przez astrologów, przez kapłanów. Z lotu ptaków, z linii ręki, z marzeń sennych,'z układu ciał niebieskich, ze zjawisk przyrody określali oni losy człowieka i zbiorowości ludzkich. W praktykach różdżkarzy i w przepowiedniach pogody lub urodzaju, wreszcie w diagnostyce znachorskiej, a później lekarskiej metoda interpretacji z wolna nabierała cech naukowych i coraz bardziej się rozszerzał zakres jej za-, stosowań. Stała się metodą interdyscyplinarną, jednoczącą różne dziedziny poznania. Poddajemy interpretacji zarówno wytwory ludzkie — budowle, stroje, obrzędy, obyczaje, rytuały, potrawy, maniery, postępowania, sposoby bycia, krajobrazy ukształtowane przez człowieka, jak twory przyrody: zachowanie się zwierząt, ich produkty — np. pajęczyny, gniazda, mrowiska, tamy wznoszone przez bobry — wschody i zachody słońca oraz jego zaćmienia, powodzie, huragany i trzęsienia ziemi.

Z jednej strony, otwiera to nęcące perspektywy: integracji nauk za pomocą jednolitego ujęcia ich przedmiotów, a po wtóre, zastosowa-

(

nia do nich nowych procedur i technik badawczych. Interpretując bowiem cokolwiek, nadajemy interpretowanemu przedmiotowi, także takiemu,, który należy do natury, charakter przedmiotu podległego rozumieniu, a zatem charakter ..humanistyczny. Wszak rozumienie jest .rodzajem poznania typowym dla. humanis-' tyki,' nie darmo nazywamy ją.nauką rozumiejącą. Z ujednoliceniem podejścia do interpretowanych przedmiotów, podejścia humanistycznego,' wiąże’się możliwość, zastosowania do' ich obróbki takich narzędzi, które będąc typowe dla humanistyki, okazywały się dotychczas nieprzydatne, gdy chodziło o analizowanie tworów natury, Wiadomo przecież, że to, co ma charakter humanistyczny, poddaje się m.in. takim postępowaniom badawczym, które są bezużyteczne wobec prz.edmiotów niehumanistycznych. Oto np. tylko wytwory ludzkie, wytwory świadomego sprawcy, zwłaszcza wytwory kultury duchowej człowieka, w których przejawia się jego zamysł, intencja,' dążenie, można oceniać, pod względem moralnym. Tylko im można przypisywać ten rodzaj wartości estetycznych, które nazywamy artystycznymi. Tylko wytwory świadomego sprawcy .można rozpatrywać jako racjonalne, celowe, oszczędne, a zatem z punktu widzenia intelektualnego i prakseologiczne-go. Stosując zatem wobec danego bytu metodę interpretacji, czynimy go podatnym na wymienione tu procedury i techniki badawcze, m.in. aksjologiczne, czyli z uwagi na wartości teleo-iogiczne, czyli z uwagi , na cel. W sumie więc semiotyczna metoda interpretacji wydaje się obiecująca.: i jako integrujący czynnik interdyscyplinarny, i jako szansa zastosowania wraz z nią o.cen.moralnych, estetycznych oraz podjeś-cia. prakśoólogicznęgo czy Ideologicznego.

■ Z drugiej . jednak strony, posługiwanie się

metodą! interpretacji kryje w sobie niebezpie-

321

21. .Wstęp do semiotyki