CCF20120104019

229

228

ale iak widać, szło jedynie o zamelinowanie prezer^-_ mamy. /.../A swoją drogą, ona ma pomysły, ta moja z No, mniejsza z tym... Kiedyś z pewnością się dowie^-Andrzej Kuśniewicz, Witraż

Zapamiętajmy:

Wszystkie wyrazy w wypowiedzeniu możemy podzieic^-

składniki syntaktyczne joperatory syntaktyczne

¹ pojedyncze wyrazy pełnoznaczne i wyrażenia, które budują wypowiedzenie; wchodzą we wzajemne relacje gramatyczne tworząc składniowe związki podrzędne lub współrzędne; pełnią funkcje składniowe (jako człony określane lub określających różnego typu

1/ operatory powiązania wewnętrznego: wyrazy o funkcji gramatycznej; służą łączeniu składników syntaktycznych (pojedynczych lub złożonych, wyrazów i zdań) w gramatyczne konstrukcje złożone (współrzędnie lub podrzędnie)

2/ operatory nawiązania zewnętrznego (sygnalizują związek z innymi wypowiedzeniami, z tym, co wcześniej powiedziano)

modyfikatory treść

Wyrazy i wyrażenia niesamodzielne, które nie wchodzą w związ-gramatyczne z innym składnikami syntaktycznymi, nie pełnią funkcji syntaktycznej (podrzędnej ani współrzędnej), lecz ty*= semantyczną -wprowadzają dodatkcm^ informacje o stosunku ■ mówiącego do treść tego o czym mówi

-- czsoniki złożone i	ad. 1/	Niestety. Piotr wyjechał.
asstawńenia	Byłem tam. ale nikogo	Eee tam. nie bede ci
czsbTHkowe zmadzieścia pięć,	nie zastałem.
		tłumaczyć.
eera druga);	ad. 21
- -cżone formy	Miałem zamiar wyjechać.
^;a*syjne (będzie jsać. byłby poszedł,	.leiinak ootem zmieniłem
	plany.
niechby przyszedł, o <yedze); - prażenia uzyimkowe (np. na eieie, pod oknem, zrzez łąkę, po wodzie; za ukos, na przekór,		*
* z statku, do szczętu, : włos, o mało co)

i Może nim być: j- dowolna forma

wyrazów odmiennych (rzeczowników, przymiotników, liczebników, zaimków, czasowników); i - przysłówek i imiesłowy nieodmienne (przysłówkowe wyrażenia złożone i- zestawienia i frazeologizmy traktowane jako całość (maszyna do pisania, wpaść na pomysł, Adam Mickiewicz, auto -chłodnia);____

Może nim być: ad.1/

- spójniki właściwe: i, oraz, lub, albo, bądź...bądź; że; zaimki względne w funkcji spójników międzyzdaniowych: bo, ponieważ, gdyż, wtedy....gdy, jeśli....to, gdyby...toby, itp. ad.2/inne wyrażenie, zwykle rozpoczynające wypowiedź lub wtrącone, sygnalizujące nawiązanie zewnętrzne do kontekstu lub sytuacji, np. następnie. j potem, jednakże, rzeczywiście, istotnie.,,

Może to być np.

- niestety, tylko, nawet, zwłaszcza, szczególnie niemniej jednak, zapewne, nawiasem mówiąc, poza tym. wyłącznie itp.;

wykrzyknienia: ech. ej, oho itp.; umowne sygnały znaczące jakąś postawę mówiącego aaa, ooo, eee tam; ale, ale....itp.

Ćwiczenie

Może zechcesz sprawdzić swoją wiedzę o typach =■• adników i związkach składniowych w wypowiedzi? Spró-z. z tego punktu widzenia zanalizować poniższy fragment:

Żona zabrała się, jak zwykle w sobotę, do przygotowywania obiadu w dwóch wariantach, bo i na dzień następny, więc nie miała czasu z nim rozmawiać, a gdy zaproponował, że weźmie odkurzacz i sprzątnie mieszkanie, spojrzała nań spłoszona i przypomniała, że przecież poprzedniego dnia po przyjściu z pracy posprzątali wszystko razem gruntownie, syn zaś wprawdzie po wstaniu z łóżka z jakimś niewyraźnym pomrukiem poufale klepnął go w plecy i poprosił, aby mu zechciał towarzyszyć przy śniadaniu, skończywszy jednak jeść, oświadczył zaraz, że bardzo przeprasza, idzie do siebie odrabiać na poniedziałek zadania szkolne, gdyż po obiedzie chce być wolny, umówił się z kolegami z sąsiedztwa na ślizgawkę.

Włodzimierz Odojewski, Udany weekend