DSC00907

Niezależnie? od lego, jak oceniać całościowo znaczenie traktatu krakowskiego dla dziejów Polski, należy stwierdzić, że przekształcenie Prus zakonnych w świeckie i protestanckie wytworzyło nowy stan prawny, który wykraczał poza porządek układu wiedeńskiego. Cesarz mógł zatem wykorzystać zaistniałą sytuacją jako pretekst do cofnięcia uznania dla tytułów zwierzchnich Polski w Prusach, wynikającego z układów wiedeńskich. Istotnie też kwestia owa stała się niebawem dla Karola V atutem w przetargach jego brata z Jagiellonami o korony czeską i węgierską.

Zgon Ludwika Jagiellończyka potraktowali Habsburgowie jako uzasadnienie do wystąpienia o spadek czesko-węgierski. Bezdzietna królowa wdowa, Maria Ilabsburżanka, czyniła wszystko, co leżało w jej mocy, a była ona dobrym politykiem, aby ułatwić bratu Ferdynandowi objęcie obydwu opróżnionych tronów, gdyż dziedziczką ich stawała się Anna Jagiellonka, siostra Ludwika, a żona Ferdynanda. Stany czeskie uznały bez większych trudności tytuły Anny i Ferdynanda, węgierskie natomiast rozdwoiły się. Znaczna część społeczeństwa poparła kandydata pochodzenia narodowego, możnego pana na Trenczynie, Jana Zapolyę. Doszło w efekcie do dwu elekcji i obrania dwu królów węgierskich ■— Ferdynanda Habsburga i Jana, którzy podjęli zbrojny spór o przeparcie własnych praw do panowania nad terytorium całego kraju. Ostatecznie terytorium to uległo podziałowi z mocy traktatu w Waradynie (1538).

Zygmunt 1 — jak się wydaje — nie był serio zainteresowany w spuś-ciźnie wełtawsko-dunajskiej, jakkolwiek podjął pewne kroki wstępne

...    _l ••«■»»>.» ...rtftiftwlMftHu Vnp»fl»{/vi.. • !_