Gennep Obrz�dy przej�cia7

ce’ oraz tabliczkom przodków. Kłody dziecko zaczyna cł>oddć, mu ' rodziny bHKze wielki nóż kuchenny, zbliża się do dziecka od M, j sty. jakby chciał przeciąć coś, co Zładuje się między Jogo mona .gnania więzów miedzy stopami*, która ma no colu ufe Ku nauki (lodzenia.

śmecżftłkł. obrazki bóstw oraz inne przedmioty. Intonując odpowiednią -zapraszagą bóstwa, w tym .Matkę* i boginki opiekujące sio

Do czasu caramoni .opuszczenia dzieciństwa’co roku, co aa (częstodtość zalezy od rodzmnej tradycji), a w szczagóinycti (na przykted choroby) nawal kilka razy do roku. odbywa aą prze; bramę' Wczesnym rankiem przybywaj taoistyczni hap^ ,3/% oftacz. Zestawiają kilka slotów, na których Madą talerze 2 rozmat^i^H

1 skosztowały darów. W przedniej części pokoju, zwanej .przedsw^ W, kapłani ustawiają stół z talerzami oraz siedmioma kopczykami ry^ k ^ sOMisiącymi WieBrą Niedźwiedzicę, zapalaią lampiony 1 odprawią obrzęd .adoracji Miary' Wraz z zapadnięciem nocy pośrodku pokoju^ brsnę. Jest ona wykonana z bambusa pokrytego czerwoną i biatą ka na ponad dwieście trzydzieści centymetrów i szeroka na oślemd&jj' centymetrów- Meble są ustawione w taki sposób, by można się było 5*^, poruszać po pokoju I nie wchodzić sobie w drogę.

Kapłan w jedną rękę bierze dzwonek lub przystrojony dzwonkami 1 w drugą róg 1 recytuje modlitwy. Uosabia .Matkę", odpędza od dziecię, zte moce. Ojciec rodziny zbiera wszystkie dzieci razem. Bierze na ręce & ^ jeszcze nie chodzi lub jest chore. Pozostałe dostają do ręki zapalone im

Dmąc w róg, kapłan przechodzi powoli przez bramę, za nim zaś, gęsegc,ir, czą ojciec rodziny oraz dzieci. Pozostali kapłani biją w święte bębny. Kipm jący na czeto procesji podnosi miecz i czyni gest. jakby uderzał w coś «tcj nago. Następnie bramę przenosi aę w każdy narożnik pokoju i procesjaodbpi się podobnie, jak za pierwszym razem. W końcu ceremonia zostaje powónn na środku pokoju. Po wszystkim bramę się rozbiera, a jej szczątki pak na poto rzu lub na ulicy. Po każdej tego rodzaju ceremonii rodzina zachowjuwfc drewnianą statuetkę przedstawiającą dziecko, któremu obrzęd został pafotyi ny. Figurkę przechowuje się do szesnastego roku życia dziecka l rejcąiń usuwu w sypełnt obok figury .Matki'. Jeżefe dziecko umiera przed sns&p urodzinami, statuetka zostaje pochowana wraz z nim. Jeśli jest bardzo dw w ceremonii .przejścia przez bramę" używa się właśnie statuetki. Przezeń musi przejść nie tytko dane dziecko, przechodzą przez nią także waySke® a należące do tej rodziny, jak również bratankowie, siostrzeńcy oraz inne (tao i któ* w c^momencw znajdują się w domu.

Opisany rytuał można, rzecz jasna, interpretować jako obrzęd przenoś** I ztyth mocy. obrzęd, który bardzo często przyjmuje właśnie fermę <jw*h** I nia pod czymś tub przez coś*. Ponadto jest on zapowne częściowo anWUP

■n

ny, jak cały taoizm. Pontowsż przedmiotem, pod którym odbywa Wo przejście.

,osl brama, która) uświęcony charakter |obI many na całym Dalekim Wschodzie (był również omawiany przy okazji opisywania obrzędów aliyfcanaklcb). także i ten rytuał ma z pewnością aana bezpośredni. Oztecl przechodzą bowiem ze świata niobezpiocznego do bezpiecznego lub neutralnego. brama zaś etanowi do mego wejście. Sześciokrotne powtórzenie ceremonii pomaga w przejściu.

• przenoszenie bramy w każdy kąt pokoju sprawia, iż oale pomieszczenie staja lię dla dzieci miejscem bezpiecznym, laka Interpretacja obrzędu, określająca go jako rytuał przejścia, znajdujo również potwierdzenie* takcie. «jest on uroczyście powtórzony w cbwMi osiągnięcia przez dziecko .dojrzałości*, czyli w szesnastym roku żyda. Natomiast obrzęd „adoracji Miary*, to znaczy konstelacji. które przedstawiają równowagę między żydem a śmiercią, jest odprawiany dla chorych, niezależnie od łcti wieku'*.

Nie będę tu omawiał świąt szkolnych (rozpoczęcie nauki szkolnej, święto ku czci Konfucjusza, obrzędy zapewniające dobry przebieg studiów itp j. lecz opiszę ceremonię „opuszczenia dzieciństwa*. .Pod wieloma względami przypomina ona obrzęd przejścia przez bramę, jest jednak o wiele bardztoj uroczysta i teatralna'® Tradycja głosi, ze w wieku lat szesnastu chłopiec kończy dzieciństwo i wkracza w wiek młodzieńczy, dziewczynka zaś staje się wówczas kobietą*¹, Ody rytuał zostaje odprawiony, bóstwo opiekuńcze dzieci („Matka") przestoje je mieć w swojej pieczy. Zostaje ono poddane władzy innych bóstw. Z tego względu obrzęd ten nosi nazwę .dziękczynienie Matce*.

Justus Ooobttłe podkreśla fakt. iż to właśnie szesnaste urodziny stanową początek .wieku dojrzałości’. Ceremonię można jednak przyspieszyć. jeśH dziecko ma wkrótce wstąpić w stan małżeński, lub ją opóźnić, jeśli rodziny me stać w danym momencie na jej odprawienie. Główną częścią ceremonii jest po raz kolejny przejście pod sztuczną bramą. Tu znowu możne przyjąć. Ze dzieciństwo. traktowane jako pewna właściwość (podobnie jak chorobę), jest przekazywane bramio i niszczone wraz z jej szczątkami. Ale można także uznać -1 osobiście tę właśnie interpretację uważam za bliższą prawdy - że brama stanowi granicę między dwoma okresami żyda. a przejście przez nią oznacza opuszczanie krainy dzieciństwa i wstąpienie do świata wieku młodzienćzego. Natomiast zniszczenie bramy post factum można tłumaczyć tym. że na przykład da niektórych plemion australijskich” oraz południowoamerykańskich” święte przedmioty są jakoby przedmiotami używanymi jednorazowo i zaraz po zakończeniu danej tezy obrzędu powinno się je zniszczyć (na tym zasadza się główna idea ofiary) lub

" Zob- Justus Doołlttte. So&ałLife of tns CMnese. ». 134-136.

* Ibid., s. 137-138.

* Zob. o. 84-88 niniejszej książki.

* Zob. Arnold von Gcnnep. Mymes et Mgandss tfśnrtiałe. *. 134-135. przypis 3.

■ Theodor Koch-Grunberg korespondencja prywatna

Iteiodzińyidżteciństwo