Gennep Obrz�dy przej�cia1

jest ta że żywi nie chcą utracić jednego z członków twojej wspólnoty, g Q_yJto wyraźne osłabienie jej siły. Dlatego tai walka przybiera tym gwałtowj^^-' my, im wyższy byt statua społeczny zmarłego⁶'. Jeśli zaś chodzi O fizyczna ur^. atwtenie trupa (kremacja, przyspieszony rozkład Itp ). to jego celem jen rojtyw fenie różnych elementów istoty ludzkiej - data I duszy: I niezależnie od feg_{0 Qj}na ten temat sądzi Robert Hertz«*, niezwykle rzadkie są przypadki, gdyżpo#^ łych szczątków (kości, popiołów) stworzy się w zaświatach nowe olało pnatecr Wśród rytuałów ponownego włączenia wymieniłbym przede wszystka uay wyprawiane po pogrzebie oraz podczas Świąt upamiętniających zmarłego j,

wspólne posiłki mają na celu umocnienie więzi między członkami danej tpcłoczp

śd żywych (a niekiedy także między nimi a zmarłym), zerwanej na skutek odą** jednego z nich. Czasami podobną ucztę wyprawia się podczas uroczystości &u da żałoby. Jeżeli pogrzeb odbywa się w dwóch etapach (pogrzeb prowtorycoy i ostateczny), to na zakończenie pierwszego pogrzebu także urządza sięmspóh, jednoczący krewnych posiłek, w którym - zgodnie z wierzeniami - zmaiy udział. Jeśli natomiast w grę wchodzi plemię, klan czy wioska, to sposób adyw* nia na ucztę (bębny, głosiciele nowin. posłańcy itp.) dodatkowo podkreśla ny charakter owego posśku, na który zaprasza się członków danej społeczno** Obrzędy integracji z zaświatami są odpowiednikami rytuałów gośmotc. przyjmowania do klanu, adopcji łtd. Często jest o nich mowa w legendach. kto-rych głównym tematem jest zstąpienie do piekieł lub podróż przez krainę mm tych. Pojawiają się tam one pod postacią rozmaitych tabu: nie wolno jeść a zmarłymi ani spożywać niczego, co zostało wytworzone w ich świede. ntewoto pozwolić zmarłym się dotykać i całować, nie wolno przyjmować od nich pretco tów itó. Jednak spożycie posiłku ze zmarłym to Integracja z nim samym i ze wszystkimi owymi zmarłymi, co w konsekwencji pozwala bezpiecznie podróżować po ich świecie (podobny skutek wywoła zapłacenie myta). Wśród tego rodzaju obrzędów warto wymienić: cios maczugą w głowę wymierzony przez Innych zmarłych nowo przybyłemu⁵³, ostatnie namaszczenie u chrześcijan, położenie zmarłego na ziemi. Być może do tej kategorii należy także zaliczyć .tańca zmarłych* które w różnych plemionach Ameryki Północnej, u afrykańskich Niań dżów⁵⁴ łtd. praktykują członkowie tajnych stowarzyszeń lub przedstawiciele innych magicznoreligijnych społeczności.

^v Zob Robert Hertz, Contrlbutlon A une ólude sur la reprśsentation cośecttw da * mon. 9. i 28, przypis 2.

"Zob. Ibid., s. 78. Autor przedstawia tu nieco zmodyfikowaną radykalną leortf A* doiła AJexandra Rotnhoida Klelnpaula.

^mZob Alfred Court Haddon et ar., Sociology, Magle and Re/rgton otthe Western* ionders, Cambridge 1908 (Reports ot the Cambridge Brpedltion to Torres Strans. t W-s 355. Ten sam obrzęd stanowi część ceremonii ślubnych (zob. s. 137 ninłejszm *• Zob. Alice Werner. ThoNat>vos ofBritish Central Africe. London 1906. s. 22* W Sutharfand Ratlray, Soma FofkJore Storiea and Songs in Cbinyanja, London 1607. % T7R

g. inne rodzaje rytuałów przejścia

odrębnych (1) włosy, (2) wełon, (3) specjalne języki, (4) obrzędy

igksuulno, (5) biczowanie, (6) plorwszy m - Ceremonie periodyczne: doroczne, eonie-ląprm- codzienne. - śmierć i odrodzenie - Składanie otet pćśłgrzymSci, iMotu -j p^#óowe- - Podobieństwa obrzędćw w sterotyto/m Egipcie.

ftwńnniśmy tu przeanalizować każdy obrzęd przejścia i steńerctoć. czy należy on dokategoni obrzędów wyłączenia, okresu przodowego czy włączenra Byłaby to jednak analiza bardzo obszerna, gdyż każdy rytuał można interpretować na weto różnych sposobów, w zależności od tego. czy jest jednostką odrębną, czy tez stanowi część większej cataśa, czy odprawia się go z tafeej lub mej okazji’. W niniejszej książce przywoływałem te obrzędy wfetotottnfe*. Rytuały zawlerają-ce akt odcinania albo przywiązywania nie stanowią specjalne interesującej ma-l«li do dyskusji. Obrzezanie zinterpretowałem jako rytuał wyłączenia Jeśli cfio* dzi o obrzędy włączenia, pisałem o ^świętych więzach', .świętych sznurach' czy w końcu o zwykłych więzach, których fizycznymi symbolami są pasy, pierścienie, bransolety, a także wieńce i korony (ich prymitywnym pierwowzorem byta zapewne opaska na głowę), używane zwłaszcza podczas ceremoni ślubnych oraz m-

łronlżacyjnych.

^Je<lnakZe w kwestii niektórych obrzędów, któro zaliczam do rytuałów przej-

fcie. niezbędne są stówa wyjaśnienia.

(1) Włosy. Obrzędy dotyczące włosów były przedmiotem monografii Geor-9® a Atercandra WHften& Podejście Wilkena rozwinęli między innymi W*am Ro-ttortaon Slmtłi* I Edwin Sidney Harłand. To, co zwiemy .ofiarą z włosów*, składa się z dwóch odrębnych aktów: (a) obcięcia włosów oraz (b) ofiarowania ich łub

'Zgodnie Z tym kryterium dokonamy porównane Obrzędów, o których pozę Eu Qóno Monseur w La proscrłption reilgktuSB do ruaage róconl, .Rovue de Historie des te-%‘Ons' 1906, t. 53, s 209 305

•Zob. a 40-42,81-54.81-4JS. 70.73,78-76,8t. 138-139.140.142.185-166 niniejszej kstątfrt.

'Zob. Georga Alocander Wilkoń, Ubo/ oan Haarophf wid onige andwe Tmuerge-brauohe tret den Votkwv frufottgswr, .Rewę cokntoh mtamatrorale' 1634,i.3. rob tak ze James GeorgoFranr. iha GoUan Bougtt. I f. London 1600. s. 366-39B {zob. przy-pis 10 na s- 33 nune/woj KsUj/kiJ

• Zob. wm»m Ikroartaon Smith. Lectums w maftaagtarotiha SanWaa. Edfnbugb

W89,»V*-.M*