lastscan7 (4)

•Z 1 u Joanna Kisiel

Zatem, albo-albo; albo informacja o tak zwanej sztuce współczesnej jest skuteczna i w tym przypadku orzeł staje się częścią metody, albo tabliczki z podpisami są zwykłym nonsensem - to znaczy nijak się mają do założonego poziomu dyskusji, np. do wartos^;ci idei Ducham-pa i Magritte’a - i wtedy ta wystawa jest po prostu kolejną muzealną prezentacją, która pokazuje orla w sztuce, w historii, w etnologii, w folklorze (,..)²⁴.

Wnikliwa krytyka muzeum dokonana przez Broodthaersa kończy się porażką. Artysta przewidywał ją jednak. Ostatnia prezentacja fikcyjnego muzeum będąca jednocześnie jego zamknięciem została dokonana na wystawie Dociunenta 5 i miała dwie postacie. W drugiej z nich Broodthaers namalował na podłodze Neue Gallerie w Dusseldorfie czarny kwadrat i opisał go słowami:

Ecrire Peindre Copier Figurer

Parler Former Rever Echanger

Faire Informer Pouvoir

„(...) ten ostatni gest wskazuje pesymistycznie na nową fazę w historii muzeum, tę której teraz dos'wiadczamy: ustanowienie wystawy jako formy publicznych relacji, skrajnej redukcji osobistego posiadania i ewolucji strategii artystycznych w kierunku czystego sojuszu z władzą”²⁵, komentuje Douglas Crimp. A autor Musie d'Art Moderne, Departament des Aigles pisze: „To muzeum, utworzone w 1968 roku pod presją politycznej percepcji tamtego czasu, zamyka swe podwoje dziś z okazji wystawy Do-kumenta. W tym czasie zmieniło się z jednostkowej i heroicznej formy w taką, która graniczy z konsekracją (...)”²⁵.

I tak się stało: historia kończy się smutno w kurzu i obcości salonu Madame Rothschild.

²⁴    Ibidem, s. 218.

²⁵    Ibidem, s. 228.

²⁶    Ibidem, s. 228.

"⁷ pisać malować kopiować przedstawiać

mówić kształtować marzyć wymieniać

robić informować władać

Podczas gdy jedni artyści starali się „zawładnąć” muzeum, a inni próbowali ucieczki z jego ram, pojawiły się także działania mające na celu jego dekonstrukcję i grę z wszystkimi aspektami „obramowującej” funkcji instytucji sztuki. Michael Asher w swej najbardziej znanej manifestacji w Instytucie Sztuki w Chicago przeniósł statuę George’a Washingtona z jej zwykłego miejsca przed wejs'ciem do wnętrza galerii odbierając jej tym samym status monumentu wzniesionego dla uczczenia pamięci prezydenta i przenosząc w kontekst historii kulturalnej serwowanej publiczności w salach prezentujących XVII-wieczne obrazy i meble. Hans Haacke stawia w centrum swoich zainteresowań polityczne i komercyjne uwarunkowania instytucji muzeum, do tego stopnia wnikliwie i skutecznie je naświetlając, że Muzeum Guggenheima wyłącza z ekspozycji Manet - PROJECT '74, w którym, przyjmując metodę historyka sztuki, artysia .śledzi skrupulatnie drogę dzieła od momentu jego powstania ujawnia-jąc tym samym ukryte za dziełem finansowe i polityczne aspekty jego trwania „na powierzchni oceanu”. Sam Buren wnika w, tak szczegółowo przez siebie opisaną, ramę muzeum in situ, jak chociażby podczas monumentalnej, choć przecież efemerycznej instalacji Le Musee qui n'existait pas w Centre Georges Pompi-dou, polegającej na pokryciu olbrzymiej przestrzeni materiałem w biało-czerwone pasy tworzącej labirynt antymuzeum, będący ramą dla prac innych artystów. Jego prace „uderzają” w samo serce muzeum, czyli w jego „obramowującą” rolę, obezwładniają je, wpisane ściśle w miejsce, w którym powstały nie zezwalają na manipulowanie nimi, nie można ich bowiem przenieść ani z niczym zestawić, nie dają się sprzedać.

I

i

|

I

I

?

Sztuka współczesna znalazła miejsce w muzeum nie tylko dzięki fali „muzeów sztuki współczesnej”, która zalała Europę i Amerykę w ostatnich czterech dekadach XX w., ale używała go również jako medium i dekonstruowała tę instytucję od fundamentów aż po dach. Artyści współcześni stali się kuratorami, dyrektorami i - pozornie - wszechwładnymi eksperymentatorami w ramach „nieśmiertelnej”, a w każdym razie świetnie się trzymającej instytucji muzeum.

* * *

Na stronie www.venco.com.plA-zuzanka/muzeum/a.html (05. 1999) istnieje Muzeum Rzeczy Nieistniejących. Wśród setek eksponatów znajduje się także SMUTEK TROPIKÓW. W jego