niewrbalne nowe0027 tif

jeżeli osoba dotykana jest postrzegana jako potencjalny partner seksualny, jeżeli dotyk trwa o ułamek sekundy za długo itd. Jak już wspominaliśmy, dotyk przyjazny/ciepły najczęściej obserwujemy w otoczeniu publicznym, ponieważ te same zachowania w sytuacji prywatnej mogą nabierać intymnych lub seksualnych konotacji. Pewne obszary ciała są w większym stopniu związane z intymnością doznań, ale intymne treści niesie ze sobą także sposób dotykania. Na przykład krótkotrwałe dotknięcie jest postrzegane jako mniej intymne niż dotknięcie połączone z trzymaniem, niezależnie od tego, który obszar ciała został dotknięty. Z kolei dotyk zakończony posuwistym, głaszczącym ruchem będzie odebrany jako znacznie bardziej intymny niż dwa wymienione wcześniej rodzaje dotyku. Znaczenie dotyku może być także funkcją następstwa zachowań dotykowych. Jones i Yarbrough podają liczne przykłady powtarzania i odwzajemniania dotyku wyrażającego afekt pozytywny. Ich zdaniem służy to wzmacnianiu intensywności wyrażanych uczuć. Innym przykładem są sekwencje złożone z różnych typów dotyku, co widać wyraźnie w przypadku dotyku przyjaznego, który służy za wstęp do dotyku perswazyjnego.

\<No' \ ¹

■ó.

Ul

Podobnie jak inne formy zachowań niewerbalnych, dotyk może potwierdzać lub negować informacje komunikowane innymi kanałami. Kiedy lekarz mówi pacjentowi, że nie musi się obawiać zabiegu, jego dotyk może dodatkowo wzmacniać to przesłanie, jednak gdy w ruchach lekarza widać nerwowość, sztywność lub gwałtowność, informacje te będą kontrastować z przesłaniem werbalnym. Różnice w ocenie znaczenia dotyku mogą być także funkcją płci odbiorcy/w jednym z doświadczeń obser-wowano reakcje pacjentów dotykanych przez pielęgniarkę wyjaśniającą procedury wstępne wykonywane przed zabiegiem operacyjnym. Kobiety T^agbwaly^ozytywnie, co wyrażało się spadkiem lęku, lepszym nastawieniem ^o przygotowań przedoperacyjnych oraz pozytywnymi reakcjami fizjologicznymi w okresie pozabiegowym, nąjoniiast.mężczyźni na ten sam rodzaj dotyku reagowali zdecydowanie bardziej negatywnie. Podobne wyniki uzyskali Lewis, Derlega, Nichols, Shankar, Drury i Hawkins (1995), którzy zbierali oceny fotografii przedstawiających personel medyczny w interakcji z pacjentem.jRespondenci płci męskiej przychylniej oceniali personel (obojga płci), który nie angażował się w zachowania dotykowe wobec pacjenta, natomiast kobiety pozytywniej oceniały te foto-grafiejnajetórych personel nawiązywał kontakt dotykowy z pacjentem.

('Tłcsliiyi. zespołenT(T983; 1975; 1976), starając się wyodrębnić zmienne wpływające na znaczenie przypisywane zachowaniom dotykowym, przeprowadzili serię badań nad !ącznym’~wp}ywem^ typujjokalizacji dotyku, płci uczestników interakcji oraz łączących ich relacji. W pierw-

386 ZACHOWANIA UCZESTNIKÓW KOMUNIKACJI