Lachur zarys jezykoznawstwa ogolnego'2

Lachur zarys jezykoznawstwa ogolnego'2



Komunikacja bywa (tak w potocznym, jak i naukowym rozumieniu) synonimem porozumiewania się pojedynczych ludzi i zbiorowości. Współczesna koncepcja społeczeństwa otwartego, wyprowadzona z myśli K. Poppera [Karl Popper - filozof austriacki, zaliczany do najwybitniejszych filozofów XX wieku], a także koncepcja społeczeństwa bezpiecznego (security community), oparta na teorii Karla Deutscha, zakładają, że komunikacja między ludźmi i instytucjami jest koniecznym atrybutem rozwoju. Bezpieczny rozwój cechuje społeczność zintegrowaną, czyli taką, która nie stawia przeszkód w porozumiewaniu się swych uczestników. Integrację można sobie wyobrazić jako siatkę, zbudowana z linii-kanałów komunikacyjnych, łączących uczestników życia społecznego. Sieć musi być dostatecznie gęsta, a każdy z jej kanałów otwarty, wtedy możliwe są negocjacje.

UZUPEŁNIENIA I KOMENTARZE. Nie można jednak przyjąć za fakt, że język, komunikacja i porozumiewanie są sobie tak bliskie. W istocie bywa zupełnie inaczej. Aby się porozumieć, trzeba mieć wspólny język - wtedy jest możliwa komunikacja i wymiana informacji. Wyrażenie „wspólny język” bywa jednak dwuznaczne. Po pierwsze, może to oznaczać, że rozmówcy władają tym samym językiem etnicznym. Wspólny język, serbsko-chorwacki, do 1992 roku mieli Serbowie, Chorwaci i Bośniacy (patrz niżej - podrozdział 7.4.). Wspólnym językiem, hindustani, posługiwać się mogą Pakistańczycy i Hindusi, po angielsku mówią Brytyjczycy oraz Irlandczycy. Kosowscy Albańczycy znają serbsko-chorwacki i z Serbami rozmawiać mogą. Społeczności Libanu, do niedawna nazywanego „Szwajcarią Bliskiego Wschodu", mają do dyspozycji język arabski. Mimo to stosunki na styku tych kultur są przykładem konfliktów. Wymiana informacji jest w pełni możliwa, lecz nie rodzi porozumienia. Po drugie, porozumienie jest możliwe, kiedy trudności językowe mają charakter techniczny. Szwajcaria ma cztery języki oficjalne - niemiecki, włoski, francuski i retoromański - a każdy jest różny i bezpośrednia komunikacja nie jest możliwa. Oddziela się więc komunikację, czyli wymianę informacji, jako pojęcie w sensie bardziej technicznym, od porozumiewania, pojęcia odnoszącego się do sfery wartości i zakładającego wzajemne zrozumienie stron, pewien stopień empatii (umiejętność wczuwania się w położenie innej osoby).

Kultury etniczne łączą się w szersze całości, spajane wspólnymi normami i wartościami. Uogólnione kultury tworzą cywilizacje, byty, które mimo że dość płynne i zmienne, są jednocześnie na tyle silne, że stanowią podstawę lojalności swych członków. Warunkiem istnienia każdej z cywilizacji jest integracja jej uczestników wokół wspólnych wartości.

UZUPEŁNIENIA I KOMENTARZE. Zarówno liczba, jak i aktualny zasięg cywilizacji globalnych jest sprawą dyskusyjną. Ważne w tym zakresie wydają się tezy Samuela P. Huntingtona (Zderzenie cywilizacji, Warszawa 1997), głównego rzecznika prac o współczesnym kształcie ładu światowego. Mają one bowiem pewną moc wyjaśniającą aktualny bieg wydarzeń, co przede wszystkim dotyczy procesów integracyjnych i dezintegracyjnych, a także większych konfliktów. Procesy integracyjne zachodzą głównie w ramach cywilizacji, a najgroźniejsze konflikty wybuchają nie między krajami, lecz między cywilizacjami. W tym wypadku istotne jest odniesienie do języka: po pierwsze, język jest ujmowany jako atrybut każdej cywilizacji oraz po drugie - koncepcja pozwala na określenie obecnej i przyszłej roli niektórych języków. Refleksja nad rolą cywilizacji doprowadziła do zgody wokół głównych kryteriów pozwalających wyodrębnić „uogólnione kultury” ludzkości. Huntington bierze pod uwagę religię, język, styl życia, wspólne instytucje i symbole, będące oznaką integracji. Etniczność rozpoznawana jest jako podrzędna wobec składnika cywilizacyjnego i religijnego. Czynnikiem wyłączanym z dyskusji jest rasa. Kolor skóry i typ fizycznej budowy nie determinuje przynależności do cywilizacji.

Wymienione kryteria pozwalają wyróżnić osiem głównych cywilizacji globalnych świata współczesnego (w nawiasach: liczba pierwsza to liczba ludności według stanu z roku 1999 - w zaokrągleniu za Huntingtonem - druga podaje udział procentowy przy stanie ludności świata w 1999 roku - 5,798 miliarda): chińską (1,45 miliarda, 24,24%), islamską (930 milionów, 15,6% ), hinduską (powyżej 1 miliarda, 16,7%), zachodnią (ok. 600 milionów, 10%), latynoamerykańską (514 milionów, 8,6%), afrykańską (610 milionów, 10,2%), prawosławną (240 milionów, 4,1%), japońską (127 milionów, 2,1%). Judaizm uznany jest za odrębną kulturę, a nie za cywilizację. Wyodrębniana bywa też cywilizacja buddyjska, obejmująca część Chin, Tybet, Mongolię, Koreę, Sri Lankę, częściowo Japonię. Pozostałe kultury i cywilizacje obejmują ok. 430 milionów, co stanowi 7,2%. Wśród cywilizacji wymarłych wymienia się: mezopotamską, egipską, kreteńską, klasyczną, bizantyjską, środkowoamerykańską i andyjską. Oprócz wymienionych, politolodzy postulują istnienie cywilizacji uniwersalnej, opartej na wartościach ogólnoludzkich, za które najczęściej uważa się demokrację, rządy prawa i gospodarkę rynkową.

UZUPEŁNIENIA I KOMENTARZE. Okazuje się, że wszystkie parametry uwzględniane przez politologów w opisie cywilizacji w pełni pokrywają się z listą czynników, określających rangę poszczególnych języków. Rangę cywilizacji i języka określa: liczba użytkowników, rozprzestrzenienie, aktywność handlową użytkownika, potencjał wytwórczy, poziom naukowy, poziom materialny (dochód), poziom i rola literatury oraz znaczenie wojskowe. Różnica między tradycyjnym językoznawstwem i współczesną politologią zaznacza się jedynie w odmiennym uporządkowaniu hierarchicznym tych parametrów. Pierwszy uwzględniono powyżej, natomiast komentarza wymaga choćby aspekt dynamiki. Każda cywilizacja cechuje się odmiennym wskaźnikiem wzrostu demograficznego. Największy wzrost cechuje cywilizację islamu, która w roku 2025 ma przekroczyć 19%. Prognozowano także znaczny przyrost populacji afrykańskiej, jednak tendencja ta uległa zmianie. Bez większych zmian w tym samym roku ma pozostać proporcjonalny udział cywilizacji latynoamerykańskiej, hinduskiej, prawosławnej. Liczebność zaś członków pozostałych cywilizacji ma się proporcjonalnie zmniejszyć. Prognoza głosi zatem, że w 2025 roku cywilizacja chińska pozostanie najliczebniejszą (21%), lecz niewiele większą od islamskiej (powyżej 19%), która w wypadku dołączenia do niej muzułmańskich krajów postradzieckich może przekroczyć chiński wskaźnik wzrostu.

Każda z cywilizacji globalnych wyposażona jest we własne wartości, własny zestaw symboli i własne języki. Najwięcej użytkowników mają główne języki cywilizacji zachodniej. Angielskim posługuje się ok. 400 milionów użytkowników rodzimych, tj. ok. 8% populacji świata, hiszpańskim włada 6,3%, portugalskim 3,1%, francuskim 2,1%, niemieckim 1,7%. Językami-symbolami Zachodu pozostają języki o największej liczbie użytkowników, których zdecydowana większość zamieszkuje poza Europą. W sumie posługuje się nimi ok. 27% ludności globu. Zewnętrznym symbolem tych języków jest pismo łacińskie.

Językiem cywilizacji chińskiej („konfucjańskiej”) jest chiński język pisany. Jego główna odmiana - nazywana mandaryńską (putong-hua), reprezentuje tę cywilizację nie tylko w sposób symboliczny, choć pozostałymi posługuje się ponad 215 milionów ludzi. Językiem chińskim (wszystkimi odmianami łącznie) w 1999 roku posługiwało się 22,6% ludności świata. Do kręgu cywilizacji chińskiej zalicza się, oprócz państw chińskich, także kultury Wietnamu i Korei.

Językiem-symbolem cywilizacji islamskiej jest klasyczny i literacki arabski, którego liczna użytkowników (160 milionów) stanowi 2,7% populacji globalnej. Jest to lingua franca [wspólny język] świata arabskiego i święty język Koranu. Innymi językami państw islamskich o wielkiej liczebności są: bengalski, indonezyjski, a także perski, języki Pakistanu (na czele z urdu), języki tureckie - na czele z tureckim. Do świata islamu 18 - Cz. Lachur, Zarys językoznawstwa...

273


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Lachur zarys jezykoznawstwa ogolnego0 UZUPEŁNIENIA 1 KOMENTARZE. Kiedy Mickiewicz w Konradzie Walle
Lachur zarys jezykoznawstwa ogolnego4 Przestrzeń tę wypełniają wspólne dla obu stron aktu komunikow
Lachur zarys jezykoznawstwa ogolnego0 stwa, są oddzielnymi światami, a niejednym światem opatrzonym
Lachur zarys jezykoznawstwa ogolnego6 sP°-‘r./.ii i,;,i-j/A ałiksacja, wymiany głoskowe w rdzeniu w
Lachur zarys jezykoznawstwa ogolnego!0 Do podstawowych pojęć słowotwórstwa należą pojęcia motywacji
Lachur zarys jezykoznawstwa ogolnego2 1 studentów istotną przeszkodą w ich percepcji jest specjalis
Lachur zarys jezykoznawstwa ogolnego4 2.    Nie wydaje się możliwe, aby udało się od
Lachur zarys jezykoznawstwa ogolnego6 Oprócz przedstawionego podziału na językoznawstwo szczegółowe
Lachur zarys jezykoznawstwa ogolnego2 tycznie o systemach znaków, czyli o systemach semiotycznych (
Lachur zarys jezykoznawstwa ogolnego6 UZUPEŁNIENIA I KOMENTARZE. Znak @ nazywany jest w Polsce małp
Lachur zarys jezykoznawstwa ogolnego8 -ze jedno niebezpieczeństwo Internetu: traktowanie przekazów
Lachur zarys jezykoznawstwa ogolnego2 zupełne, dopiero gdy wymówi się ich nazwę, nabierają one okre
Lachur zarys jezykoznawstwa ogolnego6 Przetrwał jako język liturgii judaistycznej (i język literack
Lachur zarys jezykoznawstwa ogolnego6 (co wyżej nazwa- sp»,., ,,l.    ^ 8^” SS. (*•
Lachur zarys jezykoznawstwa ogolnego2 xpio-xpio oraz wyrażeń o emocjonalnym zabarwieniu typu nwn-.w

więcej podobnych podstron