0146

III. (i.

WŁODZISŁAW II (i. AGNIESZKA, KRYSTYNA. JUDYTA).

131

jako też mniemanie historyków śląskich¹), jakoby zmarła w czasie między r. 1150—1153; obie hipotezy polegają na błędnem przypuszczeniu o rzekomych późniejszych małżeństwach Włodzisława, które, jak okażemy poniżej, jest nieuzasadnionem.

Datę dzienną śmierci Agnieszki podaje Necr. Boh. Sil. -) pod 24 stycznia: Agnes ducissa Polonie, ma-ter Boleslai ducia; a Nekr. Klostern.³) pod dniem 25 stycznia: Agnes ducissa Polonie, filia marchionis. Określenia dodane do obu zapisek dowodzą, że chodzi tu rzeczywiście o żonę Włodzisława II. Nagr. książ. śląs. ') zapisują natomiast pod dniem 25 sierpnia: obiit domina Adilheidis uxor eius (Włodzisława ID, filia imperator i a Henrici IV. Nekr. Lilienf.⁵) ma znowu pod 26 września: Agnes uxor Wladizlai ducis Ztezorum. Mając do wyboru pomiędzy rzeczonemi datami, oświadczyć się należy stanowczo za datą Necr. Boh. Sil. i Nekr. Klostern. Oba te bowiem źródła, niezależne od siebie, zgadzają się ze sobą zupełnie (z różnicą o jeden dzień)^,;), i, jak zwłaszcza Nekr. Klostern.. mogły być najlepiej o sprawie poinformowane, albowiem fundatorem klasztoru kloster-neuburskiego był ojciec Agnieszki, Leopold. Natomiast Nagr. książ. śląs. mają najgorsze informacye o żonie Wło-dzisławowej, zarówno co do jej imienia jak i pochodzenia, a przeto tracą na wiarogodności: co zaś do Nekr. Lilienf. nie jest wykluczoną możliwość (jak przypuszcza sam jego wydawca, Zeissberg), że zapiska nekrologi-czna wciągniętą została dopiero w w. XVIII, przez Hanthalera. Datę 24 lub 25 stycznia można tedy przyjąć jako rzeczywistą datę śmierci Agnieszki.

i a. [Krystyna, Judyta].

Pod r. 1153 opowiada Winc. Praski⁷): Predictus dux Wlad[izlaus] (Włodzisław II czeski)... dom-nam Iuditam. . . sororem domni Ludwici de Turinga langrauii. . . sibi mngit matrimonio. Pod r. zaś 1155 podaje tenże kronikarz następującą wiadomość⁸): Oulricus predictus domicellus (była poprzednio mowa o Ul-ryku, synie Sobiesława I czeskiego) in Poloniam cum suis complicibus fugit. Eodem anno W[ladizlausj dar, a rege Friderico in ma.rimam recipitur graciam, filiam marchionis Alberti de Saxonia . . . sibi iungit matrimonio. Ponieważ zapiska z r. 1153 dotyczy małżeństwa Włodzisława II czeskiego, przeto zapiskę z r. 1155 odnosi Grotefend ^:i), a za nim przeważna ilość nowszych badaczów ¹⁰), do Włodzisława II polskiego. Stąd urosło twierdzenie, że Włodzisław był dwa razy żonaty, i że drugą jego żoną po Agnieszce była niewymieniona u Winc. Pras. z imienia córka Albrechta Niedźwiedzia, ks. saskiego i margrabiego brandeburskiego. Go do imienia jej domyśla się Grotefend, że brzmiało ono Krystyna, tak bowiem nazywają żonę Włodzisława niektóre źródła śląskie powyżej przytoczone. Wprawdzie dają one to imię pierwszej żonie Włodzisława, która go w rzeczywistości nie nosiła; Grotefend przypuszcza jednak, że nastąpiło tutaj pomięszanie dwu osób, i że to imię, jakie źródła nadają pierwszej żonie, odnieść raczej należy do żony drugiej. Poparcie tego twierdzenia ma według Grotcfenda znajdować się w zapisce Nagr. książ. śląs.¹¹) tudzież w Necr. Boh. Sil.¹²), z których pierwsze pod datą 21 lutego, a drugi pod datą 23 lutego zapisuje śmierć księżny Krystyny — jak mniema, drugiej małżonki Włodzisława II. Wreszcie i Kron. Wielk.^i;i), podawszy wiadomość, że żona Włodzisława nie żyła już w trzecim roku jego wygnania (a więc 1148), wspomina dalej o matce Konrada, syna tegoż Włodzisława, żyjącej jeszcze r. 1179 w Altenburgu, skąd oczywiście nasuwa się wniosek, że to była druga jego żona.

Oto cały zasób wiadomości źródłowych, na których opiera się twierdzenie o istnieniu drugiej żony Włodzisława II, córki Albrechta Niedźwiedzia, imieniem Krystyna. Po bliższem rozpatrzeniu okaże się jednakowoż, że twierdzenie to jest nieuzasadnione. Wspomniana poprzednio zapiska nekrologiczna Nagr. książ. śląs. brzmi w całości jak następuje: IX Kol. Marcii obiit domina Christina, uxor eius dem fundator i s secunda,

') Grotefend, Z. Geneal. u. Gesch. d. Bresl. Piasten 55; Griinhagen, Schles. Reg. I. 37. — 2) Ze i t sch r. f. G es ch. Schles. V. 110. — 3) Archiv. f. Kunde osterr. G e s chi c h t s ej. VII. 275. — 4) Mon. Pol. III. 711. — 5) Font. rer. Austr. B. XLI. 151. — ł>) Por. Grotefend, Z. Geneal. u. Gesch. d. Bresl. Piasten 54.'— 7) Font. rer. Boh. II. 420. — 8) Ibid. II. 421. — 3) Zur Geneal. u. Gesch. d. Bresl. Piasten 55 i Stammtafeln I. 1. — l<>) Griinhagen, Schles. Reg. I. 37; Smolka, Mieszko Stary, tabl. geneal. — H) Mon. Pol. III. 711. — 12) Zeitschr. f. Gesch. Schles. V. 110. — 13) Mon. Pol. II. 529.