0205

465

tłumiony i głuchy. W Maju 1808 r. wyjechał do Warszawy. Cierpka rozmowa z Józefem Wybickim ważnym wówczas członkiem rządu, a niechętnym Dmochowskiemu, już to z powodów politycznych, z dawniejszćj epoki, już to z powodu sporów literackich; rozdrażniła Dmochowskiego, i zadała mu cios śmiertelny. Drugiego dnia po rozmowie z Wybickim, wyjechał na wieś. Było to d. 20 czerwca 4808 r., dzień był skwarny. Za Błoniem, pomiędzy tem miastem a wsią Nowa-wieś, krew uderzyła mu do piersi, wysiadł z powozu, zawołał tylko: „dajcie piwa, octu lub wody!” gdy krew rzuciła się ustami i nosem; i zanim służący zdołał dobiedz do Błonia, i z jakąkolwiek pomocą wrócić, on już nie żył.— Ciało przywieziono do Warszawy i pochowano na cmentarzu Powązkowskim. Smutne położenie majątkowe pozostałej rodziny, nie pozwoliło uczcić nagrobkiem pamięci zmarłego, a młodsi literaci prędko zapomnieli o tym, który był ich mistrzem i przewodnikiem. Przywiodę tu uapis, jaki przygotowano na grób zmarłego w samej sile wieku, a który dobrze cechuje pisma, zasługi i charakter Dmochowskiego:

„Tłómacz Homera, Junga, Wirgila, Miltona,

Na niwie polskiej rzucił bujnych żniw nasiona.

Obojętny na względy możnych, wrzask ciemnoty,

Dni swe zużył dla prawdy, dla kraju, dla cnoty.”

Wysokiego wzrostu, poważnego oblicza, samą postacią swoją wrażał poszanowanie. Po jego śmierci, pozostała wdowa wydała przekład: Enejdy Wirgilijusza w 4809 r. (‘). Dmochowski w swoim czasie należał do najznakomitszych pisarzy (²); ale nietylko w literaturze naszćj położył przeważne zasługi: zapisał on trwale pamięć swego imienia na karcie dziejów ostatnich lat panowania Stanisława Augusta. Bezstronny badacz tego okresu, spotkawszy dowody jego poświęcenia, nieugiętości i energii charakteru, niezdolnego, aby mógł być narzędziem, jakiego-bądź stronnictwa, odda mu cześć i wdzięczne wspomnienie, przynależne prawości zmarłego męża (³).    ___________

ANTONI BRODOWSKI (*)

(Spoczywa w mogile ziemnej bez napisu).

„Przebiegając historyą życia ludzi wyższemi talentami obdarzonych, którzy w zawodzie nauk łub kunsztów, znakomite położyli zasługi, u tak wielu natraflamy na zbieg przeciwieństw

(') Dmochowski 9 ksiąg Enejdy przełożył: trzy ostatnie tłómaczył Wincenty Jakóbowski, prowincyał zgromadzenia księży pijarów; i te dwa przekłady razem w tej edycyi wyszły. Syn naszego autora Fr. S. Dmochowski, przy wydaniu pism ojca w dwóch tomach, zamiast tłómaczenia ks: Jakubowskiego, podał własny przekład trzech ksiąg ostatnich Enejdy.    —'

C²) Wszystkie pisma F. Dmochowskiego za życia autora doczekały się kilku wydań, to stawia dowód jak były poszukiwane, i jak popularnym a ulubionym w kraju był ten pisarz.

(³J Ludwik Osiński napijał pochwałę F. Dmochowskiego, którą czytał na posiedzeniu b. towarzystwa Warszaw; przyjaeiól nauk. Że nic z niej nie mogliśmy skorzystać, łatwo czytelnik może porównać.

(⁴) Życiorys niniejszy, pióra Fr. hr Skarbka, nigdzie nie drukowany, po raz pierwszy ogłaszamy, otrzymawszy na to upoważnienie od dostojnego autora. Zaraz po śmierci ś p A. Brodowskiego, tenże autor podał nekrolog zmarłego artysty do gazety Warszawskiej, Nr 91, z 1882 r Patrz słownik malarzy Polskich E. Rasta-wieekiego, t I. str. 71, i porównaj z życiorysem tamże zamieszczonym, niniejszą bijografiją.