115
Brzegiem Rosi talklie lipy ciągną się daleko.
Mickiewicz je opisuje w Steblowie:
„I tam na Ukrainie, czy się dotychczas wznosi
Przed Hołowińskich domem, nad brzegami Rosi
Lipa tak rozłożysta...'1
Otóż, otoczona lipami, stała Berezna od wieków w onej okolicy, częstokroć przez Tatarów pustoszonej, a bronionej zamkami Skwir skini, Wołodarskim, Pawołockim.
W Skwirze był ongiś Tuhortan, wódz Połowców, potem wcieloną została do starostwa Białocerkiewskiego. Wtedy leżała pustem uroczyskiem, nazywanem „Skwir horodyszczem".
Potem tam powstał silny zamek.
Drugim zamkiem, poblizkim Bereznie, była Wołodarka.
Miała w pobliżu mogiłę majdanową, wydrążoną, zwaną Orlichą. Widniał tam też kurhan, nazywany „Carową mogiłą", na nim wedle podania jakiś władca potężnego narodu odbierał hołdy i przysięgę posłuszeństwa od „ludów try dewiatych zemel".
Wreszcie trzecim zamkiem w Berezniańskiej okolicy była Pawołocz, gdzie długo rezydował Iwan Mazepa. Ten hetman kozacki, dawniejszy paź Jana Kazimierza, opiewany przez Słowackiego, Byrona, Bułharyna.
Onymi zamkami otoczona Berezna, przechodziła swego czasu srogie losu koleje. Niszczoną była przez Tatarów, potem przez Paleja. Tego Mazepa niejednokrotnie uśmierzał.
Hajdamacy też tu się dobrze dali we znaki.
Łupili i niszczyli włości bez miłosierdzia. Szczególnie tu się dali- we znaki Aleksy Piśmienny, Marcin Teśla i Podolaka.
Mnóstwo legend z onych czasów pozostało.
U Berezny był Wał Żmiji. Żmija, co z morza wyszła, a miała siedem głów, poświęcone sobie miała dziewice. Wypadła kolej na królewnę. Nieszczęśliwa mocno płakała, przyszedł młodzieniec, od stóp da głowy zbrojny, i usnął. Łza królewny spadła na twarz śpiącego, ten się obudził, za broń ćhwycił i zaczął walczyć ze żmiją w obronie królewny. Uciął siedem głów żmiji i za to dostał królewnę i królestwo. Żeby nowa żmija kiedy nie przyszła, granice państwa obwiódł wałem, którego szczątkii zawsze nosiły nazwę „Wałów Żmijowych".
Znaną była partia Skwirska, pod wodzą Chojnowskiego i Henszela.
Pomiędzy „Wałami Źmijowemi", Skwirą, a Berezną, pozostały wspomnienia dobre „owych wiosen" 63 roku.
Tu wszędzie przechodzili! i niejednokrotnie walczyli powstańcy, owi ludzie najlepsi.
116
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
inne. I te masy piasków pokrywających stok pojezierza i ciągnących się daleko w głąb niżu im zawdzię
nych nieraz w daleko ciągnące się szeregi. W mrokacli pieczar, obwieszonych u stropu frendzlami stal
skanuj0009 Może jeszcze nie wiedzą, tłumaczył mi. Ale śledztwo trwa. Takie sprawy ciągną się nieraz
Nowego Targu, gdyż fiakrzy nowotarscy bardzo drogo żądają.V. Witów. Duża wieś, ciągnąca się wzdłuż
skanuj0009 Może jeszcze nie wiedzą, tłumaczył mi. Ale śledztwo trwa. Takie sprawy ciągną się nieraz
page0115 111 w zwoje bogate, przez tresowanie wznoszą się daleko wyżej niż małpy lub słonie. Baran l
page0164 nowczo twierdzić, że pośród żyjących teraz ludzi znajduje się daleko większa liczba niżej s
page0266 NAZWY GEOGRAFICZNE — TOPONIMIA część Polski, w której ciągną się lukiem otwartym ku zachodo
page0829 Saj ańskie góry — Sakowicz 821 Sajańskie góry, w Syberyi, ciągną się od g
Elementarz Marian?lski 00151 NOWINA KAZIA - Dziś jestem ostatni raz z wami - mówi Kazio do dz
mem. W poprzek dolin ciągną się progi, ponad którymi spadek doliny się zmienia lub nawet wstecz się
21744 IMG84 , U, * ‘ 1 * N K !rozdział dziesiąty pierwsze łańcuchy Apeninów ciągną się od Morza
IMAG0293 (4) - 20 - - 2! - śpiewej, zppytej się, c&kej ciągną się od Kaszub przez
78235 ScannedImage 3 ciągną się ku północy aż do wschodniego Ilawranu. Jaąut3 wymienia ponad 30 taki
skanowanie0001 Karpaty, są to góry w środkowej Europie, ciągnące się wygiętym ku północnemu-wschodow
zdjecie7 Ciekawie przedstawia się stosunek Mickiewicza do epoki średniowiecza - zgodnie już z przek
6 (830) 8ó Irena Sułkowska Księga nr 12 zawiera 803 wpisy, ciągnące się w sposób nieprzerwany w lata
więcej podobnych podstron