9429
3101

FIZY"LOGIA UKŁADU KRWIONOŚNEGO 115

dawno, dopiero w drugiej połowie zeszłego wieku i zostały wykryte przypadkowo przez Klaudyusza Bernarda.

Przeciąwszy nerw sympatyczny na szyi konia, Klaudyusz Bernard nasamprzód zauważył, że temperatura tej strony, po której przecięty był nerw, była wyższa, niż temperatura skóry głowy po stronie przeciwnej. Gdy następnie koniec nerwu sympatycznego, idący do głowy, drażnił prądem indukcyjnym, spostrzegł, że temperatura tej części spadła niżej, niż po stronie przeciwnej. Ogłaszając te dwa spostrzeżenia w Akademii Paryskiej, w tym pierwszym komunikacie Klaudyusz Bernard sądził, że w nerwie sympatycznym wykazał istnienie nerwów, wpływających na temperaturę skóry. I nawet dla tych nerwów stworzył osobną nazwę _vfrigorific^u i _vcalorijic^u, lecz bardzo prędko, bo już pierwsze badania na innych zwierzętach, a specyalnie na króliku, przekonały go, że ma do czynienia z nerwami, zmieniającymi światło naczyń i że w danym przypadku wchodziły w grę tylko nerwy, które normalnie utrzymują naczynia w stanie zwężenia^ a które wskutek przecięcia traciły swój wpływ. Podrażnienie tych nerwów oczywiście wywoływało bardzo silne zwężenie naczyń. Rozszerzenie naczyń po przecięciu wskutek zwiększonej ilości przepływającej krwi wywoływało podniesienie temperatury skóry, zwężenie natomiast podczas drażnienia nerwu sympatycznego jej obniżenie.

Te pierwsze spostrzeżenia Klaudyusza Bernarda spowodowały cały szereg prac nietylko uczniów jego, ale także innych uczonych, które najzupełniej wyjaśniły zależność stanu naczyń od układu nerwowego centralnego. Wykazały one, że każde naczynie posiada przedewszystkiem dwie kategorye nerwów: jedne, które w stanie czynnym wywołują zwężenie naczynia (vasoco,tstrictores); drugie, które, jeżeli są drażnione, wywołują rozszerzenie (vasodila-tatores). Pierwsze, wywołujące zwężenie, dochodzą do naczyń za pośrednictwem nerwu sympatycznego^ jednakże ośrodki tych włókien znajdują się w układzie centralnym, a mianowicie w rdzeniu przedłużonym; ośrodki te nazwano ośrodkami nerwów zwężających naczynia. Z tych ośrodków nerwy zwężające przebiegają przez rdzeń, wychodzą przez przednie korzonki i za pośrednictwem „rami comniunicantes^u łączą się z nerwem sympatycznym, z którego przechodzą do innych. Nerwy rozszerzające mają swoje ośrodki również w centralnym układzie nerwowym, a mianowicie według wszelkiego prawdopodobieństwa w całym rdzeniu pacierzowym.

8*