FizykaII20601

200

gdyby niższe tony posiadały inną chyżość przesyłania fal, niż najwyższe.

Wyrażenie powyższe dla przesyłania fal podłużnych w powietrzu przemienia się w następujące.

_-j/O^TG.gS

s₀

__ ./0-70.9-

^— r O-O

1-42 (J-j-ul) = 333'"\/i-, ul.

808.13-59

0-001293    * “ ^v“ ¹    “““ ^v * ¹

W powietrzu tedy przy 0° jest V = 333^Wł, a przy temperaturze f,

V = 333“. \/f+ 0-0036651.

Z prób, robionych w celu bezpośredniego wymierzenia tćj chyżości, okazała się prawie ta sama wartość, którą podaje teorya. Pierwsze dokładniejsze doświadczenia wykonali członkowie Akademii paryzkiej, Cassini, Maraldi i La.Caille w r. 1738 *). Na stacye tych prób wybrano strażnicę astronomiczną w Paryżu, Montmartre, Fontenay-aux-Roses i Monthle-ry, miejsca, których wzajemne odległości pierwej jak najdokładniej wymierzono. Próby odbywały się w nocy i rozpoczynały na znak, dany ze strażnicy. Co 10 minut strzelano z' działa na jednej z, tych stacyj, a na każdśj innej uważano starannie, jaki czas między ujrzeniem światła, a usłyszeniem strzału upływał. Tym sposobem wiedząc, że chyżość światła jest niezmiernie wielką, zatem blask strzału na wszystkich stacyach pojawia się w tej samej prawie chwili, oznaczano czasy, których głos do odbycia tych znajomych dróg potrzebował i przekonano się, że przewodzenie jego w powietrzu odbywa się ruchem jedno-

s

stajnym, zatem chyżość przewodzenia F= — • Dzieląc ted\

odległość działa przez czas spóźnienia się huku wystrzałowego po blasku ujrzanym, otrzymuje się chyżość głosu.

Próby te, powtarzane więcej razy w najrozmaitszych okolicznościach. okazały zgodnie z teoryą: 1) że chyżość fal głosowych nie zależy wcale od ciśnienia atmosfery, a więc nie zmienia się ze stanem barometru, jednak rośnie z temperaturą po-

') Memoires do 1,’Acadcmie de Paris, 1(38 i 1739.