FizykaII22101

215

a)    Promień fali załamanćj leży z promieniem fali padającej i z prostopadłą padania na tej samej płaszczyźnie, która jest prostopadłą do powierzchni, oddzielającej te dwa ciała od siebie.

b)    Wstawa kąta padania p (t. j. kąta, utworzonego promieniem padającym i prostopadłą pad dnia), tak się ma do wstawy kąta załamania r (utworzonego przedłużeniem tćj prostopadłej przez granicę obu ciał i promieniem załamanym), jak chyżość przesyłania fal wpierwszem ciele do chyżości ichwdrugiem, t. j.

sin p    V

sin r    V

Prawa te dla fal głosowych sprawdził Hajech *) na drodze doświadczenia, poprowadziwszy rurę szeroką przez ścianę, przegradzającą dwie sale. Rura ta była na obu końcach błonami zamknięta. Druga rura, zakończona puszką, zamykającą w sobie dzwonek lub jaki inny przedmiot dźwięczący, dawała się na pierwszą tak nasunąć, iż osie obu nawzajem się przedłużały. Obserwator znajdował się w drugiej sali, gdzie na posadzce. tak zatoczone było koło podzielone na stopnie i minuty, iż środek jego leżał na linii pionowej, z końca rurki spuszczonej. Przy pierwszych próbach obie błony na końcach rzeczonej rury, napełnianej kolejno różuemi płynami, były do jej osi prostopadłe, a głos w puszce wydany nie doznawał żadnego załamania, wychodząc z rury do sali, gdzie się robiły obserwacye, gdyż słychać go było najmocniej w kierunku przedłużenia osi rury. A że on idąc przez nią w kierunku osi padał pod kątem prostym na obie błony, więc dla tego nie doznawał żadnego załamania. Przy próbach następnych błona na końcu rurki obróconej do obserwatora otrzymywała pochyłe do osi położenie, zostając na drugim końcu od strony źródła głosu zawsze do nićj Prostopadłą. Tam promienie głosu uderzały znowu o błonę prostopadle, kąt padania był — 0; zatem nie było załamania ich ^w rurze, a głos szedł dalej w kierunku jej osi, jakimkolwiek ją Płynem napełniono, i dopiero po przejściu przez drugą błonę doznawał załamania, jeśli nie powietrze, lecz inny gaz lub ciecz jaka zapełniała rurkę. Kąt padania głosu na tę błonę jest dopełnieniem do 90° tego kąta, jald oś rury z błoną zamyka

) Hajech w Pogję. Aanal. Tom 103.